mówimy, że to najbardziej demokratyczne ze wszystkich ludzkich doświadczeń. Chcemy czy nie, zmierzymy się z nim wszyscy, bez względu na stan konta, życiowe osiągnięcia czy pozycję społeczną. Śmierć nie ma względu na osoby. Nie pyta o liczbę odwiedzonych miejs...

Cierpienie samo w sobie, cierpienie dla cierpienia nie ma sensu. Istotą cierpienia nie jest też jego ofiarowywanie w jakiejś intencji, ale radzenie sobie z nim. Rozmawiają tanatopedagog prof. Józef Binnebesel i Paweł Boike Tanatopedagog, czyli d...

Dla lekarza najważniejsze powinno być zawsze dobro chorego i dlatego czasami pojawia się dylemat: na ile być wsłuchanym w to, o co proszą bliscy, a na ile bezwzględnie stanąć po stronie pacjenta i pozwolić mu odejść, nie przedłużając jego cierpienia. R...

Dawniej, kiedy ktoś poważnie zaniemógł, dzwoniono po księdza, a dziś po karetkę. Ludzie myślą: Przyjdzie ten czarny i nic nie pomoże, a lekarz z karetki może jeszcze coś zrobić. „Ludzie, nie mogąc pokonać śmierci, aby być szczęśliwi, umówili się, że ni...

Dla lekarza moment śmierci może być momentem bezradnych rąk. Chrześcijańska perspektywa to jednak życie z Bogiem i w Bogu. To początek nadziei. Rozmawiają Dominik Jurczak OP i Arkadiusz Wojtas OP. Zarówno podczas chrztu, jak i podczas bierzmowan...

Co się dzieje ze zmarłymi dziećmi, których nie zdążono ochrzcić, i czy teoria limbusu jest jeszcze aktualna? Los dzieci, które zmarły bez sakramentu chrztu świętego, niepokoił chrześcijan od dawna. I choć od czasów Soboru Watykańskiego II duszpasterski...

Koh 1,2; 2,21–23 / Ps 90 / Kol 3,1–5.9–11 / Łk 12,13–21 [31 lipca 2022 / XVIII niedziela zwykła] Bardzo łatwo dostrzec niepewność ziemskiego istnienia. Trudniej uczynić ją bodźcem do szukania rzeczy nieprzemijających. Kiedyś z jednym z braci wyb...

Nie wystarczy przyjąć chrzest, usiąść wygodnie w fotelu i żyć w przekonaniu, że mamy już wykupioną polisę na życie wieczne. Chrzest to początek współpracy z łaską Bożą. Rozmawiają Dominik Jurczak OP i Arkadiusz Wojtas OP Niektórzy mówią, że rocz...

Kiedy ten felieton ukaże się drukiem, tej wystawy już nie będzie: „Inferno” (Piekło) w Rzymie, na Kwirynale. Jej kuratorem jest Jean Clair. To jedna z wielu wystaw przygotowanych w 2021 roku na siedemsetlecie śmierci Dantego. Zacznę od myśli, która wydaje ...

Święty Paweł twierdzi, że nikt z nas nie żyje dla siebie i nikt nie umiera dla siebie. A ja myślę, że tak z natury to my wszyscy żyjemy dla siebie, myślimy o sobie, martwimy się o siebie i nawet umierać byśmy chcieli dla siebie. Są jednak wyjątki. Ona była ta...

Przez chrzest chrześcijanie zanurzeni są w śmierć Jezusa i razem z Nim leżą w Jego grobie dwa tysiące lat temu. A w Niedzielę Zmartwychwstania Bóg Ojciec mocą Ducha Świętego wszystkich, którzy w tym grobie spoczywają, ożywia i przywraca do nowego życia. ...

„Co można zrobić?” – mawiają Bengalczycy w chwilach, gdy wiedzą, że nic nie można. Używają tego powiedzonka jak filozoficznej maksymy, jak zaklęcia zgody na niemoc, jak gestu bezradnego rozłożenia rąk. I ja obracam to zdanie w głowie – po bengalsku, fonetyczn...

Paulina Wilk w swoim niedawnym felietonie pisała o wróżbach, jakie wiążą się z pierwszym dniem nowego roku. Dodałbym jeszcze inne powiedzenie: „Jaki poniedziałek, taki cały tydzień”. A na maksymę, że „Przysłowia są mądrością narodu”, przypomnę refleksję, jaką...

Śmierć jako temat literacki. Śmierć jako zagadnienie do pojęcia, zrozumienia i omówienia. Wreszcie – śmierć jako strata, żałoba, rozpacz, śmierć do przeżycia. O tych wszystkich śmierciach piszą autorzy książki Śmierć warta zachodu, wydanej właśnie przez Wydaw...

Każdy człowiek ma prawo do godnego umierania, do godnego kresu życia. Bez znaczenia, kim jest, ile klas skończył ani na co choruje. To jest idea, którą chciałbym zarażać ludzi. Ale jesteśmy tylko maleńkim hospicjum, gdzieś na końcu świata. Nie zga...

Jakiś czas temu pewien znany, dziś już nieżyjący, niemiecki egzegeta zapytał mnie z chochlikiem w oczach, czy dogmatycy w końcu ustalili, w jakiej tonacji - dur czy moll - zadmą trąby w dzień Sądu Ostatecznego. Dzisiejsza krytyczna świadomo...

Choćby nie wiadomo ile rąk mnie trzymało, ile osób stało przy mnie, ile koronek do Bożego Miłosierdzia za mnie odmówiono i ile świeczek zapalono, to i tak w momencie śmierci będę sam. Wojciech Dudzik OP: Masz swoje prywatne wytłumaczenie tego, dlaczego...

Dla dziecka strata ukochanego człowieka jest wydarzeniem wykraczającym ponad jego siły. W takim momencie jego świat się rozpada, tak jak rozpada się świat dorosłych. A dla nas jest to tym trudniejsze, że wobec osieroconego dziecka jesteśmy całkowi...

Wiele rzeczy odkładamy w życiu na później. A tego później może już nie być. Świadomość tego, że czasu nie ma dużo, otwiera furtkę, żeby wyczyścić różne sytuacje, relacje, powiedzieć coś, czego się do tej pory nie mówiło. Zrobić coś, o czym zawsze się marzyło....

Byłem kiedyś na dyskotece. Poznałem dziewczynę. Zapytała, gdzie pracuję. Gdy powiedziałem, że jestem grabarzem, nawet się nie pożegnała. Jakby się mnie brzydziła. Śmierć jest wpisana w ich zawód. Tak o sobie mówią: lekarz, ksiądz, osoba z h...

Śmierć w nieodłączny sposób wpisuje się w nasze życie. Wycięcie świadomości śmierci stanowi amputację części życia. Anna Sosnowska: Boi się ojciec śmierci? Jan Andrzej Kłoczowski OP: W pewnym sensie tak, ponieważ jestem człowiekiem, więc też i zwier...

Jarosław Borowiec: Już niemal pół wieku bada Pan Profesor cmentarze i przygląda się polskiej kulturze umierania. Dlaczego warto zastanawiać się nad śmiercią? prof. Jacek Kolbuszewski: Dlatego, że „tanatis sumus i czeka nas humus”. Jest to oczywiś...

To nie jest czekanie na śmierć innego człowieka, ale próba przyjęcia daru, jakim - pomimo że śmierć jest tragedią - może się stać! Daina Kolbuszewska: Dużo pan wie o życiu i śmierci? prof. Zbigniew Włodarczyk: Jestem lekarzem od 32 lat. Siłą rzeczy ...

Świadomość tego, że z każdą minutą zbliżamy się do granicy światów, może wzmóc w nas pragnienie, by pozostałą część tej podróży przebyć z sensem. Śmierć może wzmóc w nas apetyt na życie. W mojej domowej serialotece jest płyta, którą mó...

Po śmierci zmarli dostają się w ręce żywych i są przedmiotem rozmaitych zabiegów kulturowych i społecznych. Często w czasie zbrojnych najazdów dewastuje się cmentarze, żeby zniszczyć pamięć, poczucie ciągłości danej społeczności. prof. Zbigniew Mikołej...

Niedawno pewna znajoma opowiedziała mi o zdarzeniu, które przytrafiło się jej synkowi w przedszkolu. Otóż dzieci uczone były recytowania z pamięci Katechizmu małego Polaka Władysława Bełzy zaczynającego się od słów: „Kto ty jesteś? Polak mały”. Kiedy doszło d...

Wystarczy dzwonek do drzwi, a już myśli, że to on. Że może przeżył. Wyprowadzała się z ich dawnego mieszkania. I kiedyś pomyślała: Przecież gdy Wojtek wróci, to mnie nie znajdzie, bo nie będzie wiedział, gdzie ja teraz mieszkam. Pytam, jak to jest bez...

O miłości Katarzyna Szymańska-Borginon: Jak być szczęśliwym? Tyle jest przecież zła i cierpienia na świecie… Phil Bosmans: Na początek trzeba zaakceptować swoje życie. Wielu ludzi nie zgadza się z samymi sobą, a wtedy walczą ze swoim „ja”....

Wiem, że powołuję się na niego często, ale cóż na to poradzę, że Dino Buzzati, pisarz włoski z Belluno, zawarł w swoich powieściach, a zwłaszcza w opowiadaniach, większość moich obsesji i lęków, niewyrażalnych wahań i wewnętrznych pulsacji. I oto znów do mnie...

List ten został napisany sześć miesięcy po śmierci mojej matki. Napisałem go do ojca, aby go pocieszyć. Nie myślałem, że kiedykolwiek go opublikuję. Teraz jednak, po trzech latach, czuję potrzebę, żeby to uczynić. Chciałbym przekazać te słowa wszy...

Pokój stał się kaplicą, łoże ołtarzem, a leżąca na nim Mama oknem, poprzez które wyczuwało się wyraźnie powiew wieczności. Umierająca osoba, całkowicie pogodzona z wolą Bożą, jest jak wystawiona na ołtarzu Hostia, poprzez którą spływa na nas Obecn...

Można mieć tylko nadzieję, że nie znikną tak staroświeckie umiejętności lekarzy, jak nawiązywanie kontaktu z chorym człowiekiem, empatia, czerpanie z własnego doświadczenia, przenikliwość oraz intuicja. W dyskusji o eutanazji jak ...

Do widzenia Paul Paul umarł (...) o szóstej wieczorem, bardzo łagodnie i spokojnie. Około ósmej Oliver i Naomi byli z powrotem w domu. Oliver nigdy dotąd nie widział żony tak wyczerpanej. Zachęcił ją, by zażyła jeden ze środków uspokajający...

Pamiętacie „Utraconą cześć” Katarzyny Blum? Fenomenalną powieść o tym, co może z życia zwykłego człowieka zrobić tabloidowa prasa? Dziś media są w stanie uczynić znacznie więcej - w dodatku dobrego! - o ile nie zaprzepaszczą danej im szansy. ...

Tajemnica śmierci 1, z której to książki pochodzi niniejszy tekst, powstała w roku 1953. Hans Urs von Balthasar, który spisywał jej słowa, wspominał: „Adrienne siadała w fotelu z francuskim tekstem Nowego Testamentu w rękach. Przeczytawszy werset,...

Co to jest zbawienie? To jest coś, co się nam trafiło jak ślepej kurze ziarno. Przecież my przed Bogiem nie mamy żadnych innych argumentów poza tym, że On nas, nie wiadomo dlaczego, pokochał. Anna Sosnowska: „Pełen jest więc Kościół takich ludzi, którz...

Staram się nie skupiać wzroku na tych nagrobkach, które pokazują przyczynę śmierci. Ale to trudne. W śmierci jest jednak coś pociągającego. Nawet jeśli ktoś kreśli ją prymitywną, niemal dziecięcą kreską. To było chyba wtedy, gdy nastolatki i studentki ...

Jej imię i nazwisko zostawiam w swojej głowie. Tylko dla siebie. Nie dlatego, że chciała coś ukryć, że się wstydzi tego, co powiedziała. To jest po prostu bardzo intymna opowieść. Spotkałyśmy się w jej domu pod Warszawą. Na kilka dni przed rocznicą śmierci je...