Zwykle kiedy siadam do pisania, dzwoni telefon, ktoś się dobija do drzwi albo przypominam sobie, że miałem coś pilnego do zrobienia. Nie inaczej było tym razem. Szczęśliwie domofon odezwał się dopiero, gdy zaczynałem stawiać pytanie: „O czym by tu napisać?”. ...
Są takie śląskie wyrazy, które lubię szczególnie. Część z powodu ich brzmienia, część dla sprzężeń etymologicznych. Mam też zbiór swoich ulubionych ze względu na skojarzenia z dzieciństwem. Tytułowy fyrlok zdecydowanie do nich należy, choć i za brzmienie nale...
To pierwszy tekst tego cyklu, więc wypada się przywitać i wytłumaczyć z jego nazwy. Cóż – pochodzę z Piekar Śląskich, które zdecydowanie zasługują na miano prowincjonalnego śląskiego miasteczka. A i z Katowicami, w których mieszkam, w pewnym sensie nie jest i...
Pierwsze miesiące każdego roku zwykle naznaczone są u mnie konsumowaniem książek, które świątecznym cudem wpadły mi w ręce. A mieszkanie na śląskiej prowincji ma też taki plus, że czasem trzeba udać się do stolicy, co oznacza kilka godzin spędzonych w pociągu...
Kilka lat temu rektor pewnej śląskiej uczelni rozpoczął ważne, programowe wystąpienie, nawiązując do słynnego „I have a dream” Martina Luthera Kinga z 1963 roku. Nie wiem, czy nawiązanie było świadome, ale brzmiało to mniej więcej tak (cytuję z pamięci, więc ...
Kiedy piszę te słowa, chwilowo nie ma papieża. Teraz pewnie już jest nowy – wszystko wróciło do normy. I szybciutko zapomnieliśmy, że dopiero co przez kilkanaście dni w modlitwie eucharystycznej wspominaliśmy wyłącznie imię własnego biskupa… To bodaj najbardz...
Tuż po wyborze papieża Franciszka w komentarzach dotyczących stylu i dorobku kardynała Bergoglio można było uchwycić ciekawy paradoks. Część komentatorów wyrzucała mu wrogość wobec teologii wyzwolenia. Część wprost przeciwnie – ze zgrozą konstatowała, że oto ...
Kilka dni temu przez liturgię przemknął Janowy tekst o nowym przykazaniu Jezusa – w wersji z rozdziału 13, w której zaraz potem mowa jest o tym, że po miłości wszyscy rozpoznają w nas uczniów Jezusa (tego nie ma już w rozdziale 15, gdzie wątek nowego przykaza...
Już chciałem zrezygnować z planowanego nieco wcześniej tematu lipcowego felietonu, gdy jeden z moich znajomych umieścił na Facebooku następujący wpis: „Należy skończyć z ciągłym »biadoleniem« nad brakiem kapłanów. Do myślenia powinien tu dać sam fakt, że ...
Dawno temu, kiedy to jeszcze stadiony kojarzyły się chrześcijanom jak najgorzej, istniała w Kościele pewna praktyka, która chodzi mi po głowie od kilku dni. Związana była ona z intuicją, którą być może warto odświeżyć. Disciplina arcani – tak w XVII wieku ...
W minionym sezonie ogórkowym jednym z ulubionych tematów mediów wszelakiego autoramentu było komentowanie pewnej ulotki przygotowanej przez pewnego egzorcystę, a opublikowanej na stronach pewnej kurii. Nie zamierzam dołączać do komentatorów tego tekstu. Jedn...
Nie znam się na polityce. Wiem, że to wyznanie w naszym kraju równe jest stwierdzeniu: „Jestem społecznie wykluczony”, ponieważ tematy polityczne tudzież parapolityczne zagospodarowują na tyle znaczącą część, jeśli nie świadomości, to przynajmniej ludzkich em...
Na śląskiej prowincji – precyzyjniej: w archidiecezji katowickiej – trwa właśnie synod diecezjalny. Dla niewtajemniczonych: synod jest ciałem, które swoim działaniem przypomina nieco parlament. Delegaci – po części wyznaczeni przez prawo kanoniczne, po części...
Lojalnie uprzedzam szanownego czytelnika, że w tym tekście zamierzam się nieco odkleić od rzeczywistości, puścić wodze fantazji i pobujać w obłokach. Theological fiction nie jest gatunkiem szczególnie rozpowszechnionym – pewnie także dlatego, że teologię upra...
Chyba zacznę dziś od marudzenia. Miesiąc temu napisałem felieton Theological fiction, w którym podzieliłem się swoim marzeniem o decentralizacji organizacji kościelnej (nieco na wzór dawnej struktury patriarchatów). Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie papie...
Gorączkowe poszukiwania Bardzo Ważnego Tematu do lutowego felietonu przerwało mi znienacka spotkanie stworów, których inaczej zakwalifikować nie umiem, jak tylko przez odniesienie do kreatur znanych z poślednich raczej horrorów – zombi. Ogarnął mnie lęk, że m...
Stereotypy są paskudne, wiem o tym. Dlatego Szanownego Czytelnika proszę o wybaczenie – zaraz bowiem przywołam jeden z nich. Otóż istnieje – nie wiem, czy bardziej wyidealizowany, czy dość mocno autoironiczny sielski obraz śląskiej prowincji, na który składaj...
Od pierwszego dnia wielkiego postu prześladuje mnie zdanie, które w Środę Popielcową zostało wypowiedziane niezliczoną ilość razy: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15). W sumie nic w tym dziwnego, bo powinno prześladować skutecznie, skłani...
Gościłem niedawno przez dni kilka w pewnym domu zakonnym, w którym co wieczór, po zakończeniu rekolekcyjnej spowiedzi, toczyliśmy ożywione dyskusje o Sprawach Wielkiej Wagi. W czasie jednej z takich dyskusji zadano mi pytanie, które brzmiało mniej więce...
O ile dobrze pamiętam, mój pierwszy kontakt z ideą świętości miał postać frazy: „Synku, do ciebie to trzeba świętej cierpliwości”. Słowa te padały z ust mojej matki w okolicznościach i z częstotliwością, które przemilczę. Niemniej zalążkowa świadomość moralna...
Felieton na otwarcie wakacji powinien chyba być lekki, łatwy i przyjemny. Kiedy ta myśl dotarła do mojej świadomości, wpadłem w rozterkę graniczącą z paniką. No bo znajdź tu, człowieku, temat, by, cytując klasyka, „nie był miałki”! Na szczęście blisko centrum...
Wczoraj dopadła mnie jedna z nieuniknionych życiowych okoliczności – hurtowe biglowanie koszul (na śląskiej prowincji koszule prasują raczej goście z innych części Polski). Czynność ta zwykle prowadzi mnie albo do odmawiania koronki (w celu zagwarantowania do...
Nie tak dawno jeden ze śląskich biskupów opublikował wywiad rzekę. Zamierzałem go przeczytać podczas urlopu, niestety zapomniałem spakować do walizki. Zapewne znają państwo to uczucie rozczarowania, kiedy się chce wrócić do rozpoczętej lektury i wtedy pamięć ...
Sierpień i wrzesień obfitują w rocznice wydarzeń istotnych dla najnowszej historii Polski. W tym roku mój odbiór wszystkich obchodów i uroczystości był na tyle intensywny, że sprowokował refleksję i pytanie: Co jest najpaskudniejszym dziedzictwem ostatniego w...
Piszę te słowa z samego środka środka komunikacji publicznej. Wielu z nas na co dzień doświadcza, jak bolesna wciąż jeszcze bywa ta środkowość w polskich warunkach, mimo że kto żyw w ostatnich latach nabył własny środek w celu unikania tych publicznych. Tym r...
Miałem właśnie zasiąść do myślenia nad kolejnym felietonem, gdy jeden z moich znajomych zamieścił w Internecie taki post: „Hmmm... «Mam nadzieję, że Polska jest wzorcem nowej ewangelizacji dla Europy» (George Weigel)”. Tym samym rozstrzygnął mój dylemat. Właś...
Jakiś czas temu, gdy przygotowywałem się do głoszenia rekolekcji – tym razem nie na śląskiej prowincji, ale we Wrocławiu – wpadł mi w oko pewien Pawłowy passus. Rekolekcje miały być o Kościele, więc przeglądałem eklezjologicznie nośne wątki Nowego Testamentu,...
Kilka tygodni temu na śląskiej prowincji pojawiło się dwóch nowych biskupów pomocniczych. Takie „pojawienie się” jest oczywiście procesem złożonym. Najpierw biskup katowicki poprosił, potem Rzym mianował, na koniec odbyły się święcenia, ale proszę się nie lęk...
W ostatnich tygodniach śląską prowincję odwiedziła znacząca liczba VIP-ów. U nas to niechybny znak, że albo jakieś wybory za pasem, albo znów będą reformować górnictwo. Tertium właściwie zupełnie non datur, poza oczywiście pandemonium zupełnym, czyli reformow...
Nie tak dawno byłem świadkiem rozmowy na temat kampanii plakatowej, za pomocą której pewna grupa chrześcijan przypomina innym, że coś jest GRZECHEM. W kolejnych dniach okazało się, że dyskusja wokół akcji toczy się szerzej – w internecie, w telewizji i zapewn...
Nie tak dawno Konferencja Episkopatu Polski zakazała praktyki tak zwanej spowiedzi furtkowej. Akt ten nie dokonał się na śląskiej prowincji, więc przez chwilę się wahałem, czy wypada mi podejmować temat w tym cyklu. Ale na szczęście bp Andrzej Czaja, przewodn...
Od kilku tygodni na gmachu katowickiego Wydziału Teologicznego wisi baner zachęcający do studiowania teologii (między innymi). I choć z plakatu spogląda na mnie troje uśmiechniętych ludzi w wieku na oko rekrutacyjnym, to jakoś żadne optymistyczne myśli nie ci...
Śląska prowincja jest zielona. Narracja o „czarnym Śląsku” jest tylko poniekąd prawdziwa: w erze, nazwijmy ją delikatnie, przedekologicznej rzeczywiście ilość sadzy (i innych niechlubnych produktów spalania) opadająca w części przemysłowej była znaczna, co na...
Przebywam obecnie poza śląską prowincją, więc i tematycznie trochę się oderwę. Gorąco wokół okrutne i może z tego przegrzania przyszła mi do głowy niezbyt roztropna myśl, żeby napisać tekst o kobietach w Kościele. Dlaczego przypiąłem jej łatkę nieroztropnej? ...
Moja kopalniana kariera ograniczyła się wprawdzie do krótkiego, bo miesięcznego zaledwie zatrudnienia w charakterze elektryka, jednak muszę przyznać, że był to okres, który mocno rozjaśnił mi rozumienie różnych zjawisk składających się na nieznośny urok realn...
Kilka tygodni temu uczestniczyłem w wielce pobożnej imprezie formacyjnej. Organizatorzy obdarowali mnie słuszną liczbą pamiątkowych gadżetów. Wśród nich była też koszulka z napisem „WIARYGODNY”. Wiem, darowanemu T-shirtowi w napis się nie zagląda. Ale zajrzał...
W katowickiej części śląskiej prowincji trwa synod diecezjalny. W cieniu wielkich kościelnych debat, związanych z kolejnymi rzymskimi synodami biskupów, toczą się więc nasze małe, lokalne dysputy. Małe są niejako z konieczności: zadaniem synodu Kościoła lokal...
Spieszę z wyjaśnieniem: nic nie brałem. W tytule nie chodzi o specyfik, którego zażycie poprzedziło pisanie niniejszego felietonu. W godce (mowie), którą posługują się zwłaszcza rdzenni mieszkańcy śląskiej prowincji, określenie „po leku” nie ma nic wspólnego ...
Zastanawiam się, ilu z Państwa natknęło się na „łańcuszek” – wyłożoną gdzieś na kościelnej ławce karteczkę, na której napisane było, że należy koniecznie odmówić jakąś modlitwę (albo wykonać inną pobożną czynność), po czym określoną liczbę razy przepisać ową ...
Kiedy będziecie państwo czytali ten felieton, sprawa, która mnie skłoniła do jego napisania, zostanie już z pewnością bezpiecznie pogrzebana w mrokach medialnej niepamięci. Dlatego pozwolę sobie na kilka słów przypomnienia: W ciągu kilku feralnych dni po Boży...
Kiedy porównuję się ze stereotypowym wizerunkiem Ślązaka, widzę jedną cechę, której nie chciałbym mieć. Chodzi o zadaniowość – bliskie obsesji nastawienie na konsekwentne i solidne wykonanie zadania, zwłaszcza kiedy wyznaczył je ktoś inny. Zaczynam od tych wy...
Na zebraniach nawet całkiem oficjalnych gremiów na śląskiej prowincji zdarzają się momenty, które – przyznaję się – bardzo lubię. Otóż bywa, że w trakcie dyskusji, czy to gdy zapalają się emocje, czy to gdy trzeba ubrać w słowa jakąś nieoczywistą intuicję, kt...
Piszę ten felieton dzień po ukazaniu się postsynodalnej adhortacji o rodzinie Amoris laetitia papieża Franciszka. I cieszę się, że czytają go Państwo kilka tygodni później. Mam nadzieję, że opadły już nieco dymy wielkiej polemiki wokół tego, co papież w niej ...
W czasie kwitnienia kasztanowców w śląskich kościołach można zaobserwować ciekawe zjawisko. Z samego rana pojawia się grupa elegancko ubranych młodych ludzi. Druga mniejsza fala dociera wczesnym popołudniem. Podejrzewam, że podobna sytuacja ma miejsce także p...
W ubiegłym semestrze prowadziłem na pewnej śląskiej uczelni zajęcia dotyczące duchowości chrześcijańskiej. Adresatami byli studenci różnych kierunków i lat, w ramach dohumanistycznienia się. Wykorzystałem tę sytuację do swoich niecnych celów i poprosiłem o na...
W moim rodzinnym mieście, na rzece stanowiącej jedną z granic śląskiej prowincji pojawiły się bobry. A właściwie nie tylko się pojawiły, ale i zamieszkały. Jednocześnie też zamieszkały w mojej głowie, bo od jakiegoś czasu po niej chodzą. Ale po kolei. Kto ...
Przyznaję się od razu: to będzie tekst inspirowany tym, co papież Franciszek powiedział w Krakowie. Ostrzegam lojalnie, bo jeśli ktoś ma już alergię na komentarze po Światowych Dniach Młodzieży, to lepiej niech nie czyta. Niemniej, nie będzie ani o młodzieży,...
Opuściłem na chwilę śląską prowincję. Siedzę w British Museum przed asyryjskimi płaskorzeźbami z VII w. p.n.e. przedstawiającymi polowanie na lwy. To taki kącik w tej części ekspozycji, do którego dociera mniej oglądaczy. Można w zachwycie posiedzieć. Dwa met...
W katowickiej części śląskiej prowincji powoli kończy się synod. Po zdecydowanie pasjonującej części merytorycznej przyszła nieuchronnie część redakcyjna: posynodalny dokument trzeba przygotować do druku. Jako że wyrosłem na godce, polszczyzna literacka wpędz...
Nie jestem szczególnie aktywnym uczestnikiem mediów społecznościowych, ale od czasu do czasu obserwuję toczące się tam dyskusje dotyczące Kościoła czy teologii. Algorytmy filtrujące treści, które śledzą moje klikanie z wytrwałością, na jaką stać tylko maszyny...
Od jakiegoś czasu w ogólnopolskich mediach o śląskiej prowincji wspomina się głównie w związku z zamykaniem kopalń albo w kontekście sporu, czy energetykę należy opierać na węglu. Przywykliśmy: przemiany ekonomiczne związane z wydobyciem surowców od wieków si...
Ten felieton miał się zaczynać mniej więcej tak: „Leżę w śpiworze na szczycie Babiej Góry…”. Z planów niestety nic nie wyszło: bus nie pojawił się na przystanku, nie miałem jak dojechać do Koszarawy na czas. Trzeba było zmienić trasę wypadu. Więc i felieton b...
Kilka dni temu, po dziesięciu latach harmonijnej współpracy, z niemałym żalem rozstałem się z pralką. Zaczęło się od wyłamanego zamka, który jeszcze dało się bez trudu naprawić, ale potem przyszły kolejne awarie. Poszła w dobre ręce, mam nadzieję, że ktoś ją ...
Nie jestem specem od szkół, nauczania religii i katechezy, ale – jeśli dobrze rozumiem sytuację – planowana reforma szkolnictwa wymusiła prace nad nowymi programami, zatem pewnie też nad założeniami programowymi nauczania religii. Serdecznie współczuję osobom...
Najpierw muszę wyjaśnić znaczenie tytułowego słowa. W śląskiej godce „wynokwiać” może znaczyć: wydziwiać albo wymyślać. W młodości najczęściej słyszałem to słowo we frazie „Synek, niy wynokwiej”, wypowiadanej przez starszych w reakcji na moje nawracające, abs...
Gdyby zdarzyło się wam zawitać na śląską prowincję, w okolice Katowic, zajrzyjcie koniecznie do naszej katedry. Położona jest nieco na uboczu od centrum, trzeba do niej iść pod górkę, ale warto – choćby dlatego, że w ciągu dnia można się w niej spokojnie pomo...
Pisanie lipcowego felietonu przypada na czas sesji egzaminacyjnej. Końcówka roku akademickiego skłania do podsumowań. Proszę się nie lękać – nie będę utyskiwał na stan przygotowania czy kultury studentów. Taką pokusę od kilku dni usiłuję oddalić, przeglądając...
Odkąd papież Franciszek zaczął porównywać Kościół do szpitala polowego, jadąc do moich rodzinnych Piekar Śląskich, zaczynam myśleć o „eklezjologii urazowej”. Bywalcy śląskiej prowincji mogą kojarzyć ceglany budynek z czerwonym krzyżem na dachu, który, gdy spo...
Kiedy przez Polskę przetaczała się fala protestów związanych z przeprowadzaną przez rządzących reformą sądownictwa, byłem akurat w Alpach, z dala od mediów. Po tygodniu izolacji powrót do normalnego funkcjonowania jest zawsze trudny, ale tym razem było jeszcz...
W skeczu pewnego śląskiego kabaretu, w ramach skróconego procesu weryfikacji śląskiej tożsamości jednego z bohaterów, pada pytanie o to, czy oddaje on żonie w całości wypłatę, czyli tytułowy „geltak”. Rzecz nieprzypadkowa, bowiem w tradycyjnych śląskich rodzi...
