Koniec lata w Petersburgu. Chodząc po mieście w początkach września, znów wpadłem w zachwyt, chociaż mieszkam tu od pięciu lat. Szedłem sobie niespiesznie i myślałem: Boże, jak tu pięknie! – nieomal fizycznie odczuwając urodę tego miejsca. Dość szybko jednak ...
Stuknęło mi w tym roku, a także moim koleżankom i kolegom z licealnej klasy, czterdzieści lat od czasu zdawania egzaminów maturalnych. Niedługo spotkamy się w moim rodzinnym Żyrardowie i ta perspektywa zdecydowanie mnie cieszy, choć będzie to grono, które wes...
Jeszcze się opalamy albo czytamy książki w cieniu drzew, słowem – wakacje. Dlatego przepraszam, że trochę zakłócę wam letni odpoczynek, ale do natury felietonu należy, że autor dzieli się z czytelnikami tym, czym żyje, co go fascynuje lub niepokoi w danym mom...
Ponad pół życia spędziłem w bibliotekach. Zaczęło się w dzieciństwie, kiedy to z przyjaciółmi z żyrardowskiego podwórka postanowiliśmy w czasie wakacji zapisać się do osiedlowej biblioteki – byłem jej wierny aż do matury. Potem była biblioteka krakowskich dom...
Nie myślę o sobie jako o misjonarzu: posługuję przecież w tradycyjnie chrześcijańskim kraju, w jego europejskiej części, gdzie – przynajmniej oficjalnie – znaki i tradycje naszej wiary można spotkać na każdym kroku. Z drugiej strony cała Ziemia jest dzisiaj t...
Miesiąc temu minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz w wywiadzie telewizyjnym oświadczył, że ministerstwo nie będzie dotować tytułów prasowych, które są wydawane przez zakony lub inne organizacje kościelne, a jako przykład takiego pisma przedstawił miesięczni...
Nie przeceniam i nigdy nie przeceniałem wagi mojego pisania, ani w książkach, ani tutaj na kartach miesięcznika. Nie spodziewam się, że czytają mnie miliony, a mój głos będzie się niósł hen, daleko i wpadał pod każdą strzechę. Moje odczucie na temat tego, co ...
Boże Narodzenie zakończyło się tak ostatecznie, że już od dłuższego czasu nie znajdujemy przy sprzątaniu ani jednej suchej igiełki ukrytej w szczelinach parkietu czy zaplątanej głęboko w wełnisty miąższ dywanu. Zresztą pędzimy przecież w stronę Wielkiej Nocy ...
Czyste niebo, śnieg i słońce. Nad Newą unoszą się przezroczyste wstęgi pary. Pomyślałby ktoś, że gorące źródło płynie przez miasto, a to trzaskający w powietrzu mróz tak działa na lodowatą wodę petersburskiej rzeki. Na stole leży pachnąca jeszcze świeżym druk...
Świt (choć to słowo umowne, bo niebo czarne jak w środku nocy, w końcu to grudzień). Taksówka wiezie mnie na lotnisko przez śnieżny Petersburg ozdobiony świątecznymi lampionami. Ormiański kierowca zmienia co chwilę piosenki, żeby umilić mi czas podróży. Muzyk...
Ten felieton powinien być spowity blaskiem Bożego Narodzenia, pełen gwiazdek i zapachu domowych pierniczków. Cóż jednak począć, kiedy myśli, które mi towarzyszą, odbiegają od sielankowej wigilijnej atmosfery? Bo to, co czuję, jest raczej mieszaniną poirytowan...
Wielkie Łuki to nieduże miasto w Rosji (ok. 90 tysięcy mieszkańców), w obwodzie pskowskim. Jego bogata historia sięga dwunastego wieku. Gród należący do Republiki Nowogrodzkiej bywał często lennem sąsiadów: Księstwa Włodzimierskiego, Księstwa Kijowskiego, tat...
Dosłownie wczoraj – a piszę ten tekst w ostatni dzień sierpnia – dostałem od mojej dobrej znajomej, rosyjskiej mediewistki i tercjarki naszego zakonu, do niedawna profesor petersburskiego uniwersytetu, od roku pracującej na uczelni w Erywaniu, w Armenii, taką...
Właśnie wróciłem ze szpitala. Znalazłem się tam dzięki nieustępliwej zapobiegliwości pani doktor z dzielnicowej przychodni oraz jej nie mniej zdecydowanej pielęgniarki. Odwiedziłem je, żeby w końcu poprosić o skierowanie na badania, bo od mojego przyjazdu do ...
Opuściłem na kilka tygodni klasztor nad Newą, by na polskiej niwie odpocząć trochę wakacyjnie oraz ucieszyć się rodzinnymi (ślub mojego siostrzeńca) i zakonnymi (święcenia i prymicje naszych braci) uroczystościami. Gdy jednak siedzi sobie człowiek na tarasie ...
Niebawem czeka nas w Polsce doniosłe wydarzenie: 10 września tego roku w Markowej odbędzie się beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów oraz siedmiorga ich dzieci, zamordowanych 24 marca 1944 roku za ukrywanie prześladowanych Żydów. Przygotowania idą pełną parą i...
Wyskoczył na mnie z YouTube’a. Nie należę do wyjątków – lubię poszperać w tym internetowym serwisie i niezmiennie jestem wdzięczny tysiącom ludzi, którzy umieszczają tam tyle ciekawych rzeczy. To fantastyczne móc za pomocą paru kliknięć wysłuchać na przykład ...
Moja podróż do Tomska miała miejsce w marcu, felieton ukaże się w maju – kawał czasu z punktu widzenia mediów żyjących coraz bardziej dniem, godziną, ba, nawet minutą, ale na szczęście piszę w miesięczniku, gdzie wciąż trwa słuszne przekonanie, że ważne i pię...
Wielkanoc, a zatem należałoby napisać o czymś weselszym, żeby radość ze zmartwychwstania Chrystusa nie pozostała głęboko ukryta w naszych sercach, ale choć trochę wyraziła się na zewnątrz. Bo kiedy patrzę, jak chrześcijanie w naszej części Europy świętują zma...
W zakonie dominikańskim radość – podwójny jubileusz naszego wielkiego współbrata: 18 lipca 1323 roku, czyli siedemset lat temu, papież Jan XXII kanonizował św. Tomasza z Akwinu – to pierwsza jubileuszowa data, a 7 marca 1274 (za rok minie siedemset pięćdziesi...
Jeśli powyższy tytuł brzmi dla kogoś znajomo – to nie przypadek, choć, jak sądzę, dotyczy to raczej starszej części czytelników. Na początku 1987 roku na łamach „Tygodnika Powszechnego” prof. Jan Błoński opublikował esej pod tytułem Biedni Polacy patrzą na ge...
Program duszpasterski zaproponowany przez polskich biskupów na 2023 rok nosi tytuł „Wierzę w Kościół Chrystusowy”. Pozostawię na boku refleksję na temat konieczności i potrzeby formułowania podobnych programów, a potem skrupulatnego ich wypełniania na różnych...
Od kilku lat pół żartem, pół serio lubię powtarzać, że moim marzeniem na starość jest przemiana w zgorzkniałego dziadygę rodem z angielskich powieści. Wzorami są dla mnie Dickensowski Scrooge z Opowieści wigilijnej (no, może bez jego chciwości), stary lord Fa...
W maju tego roku mój przyjaciel i współbrat Tomasz Golonka opublikował na swoim profilu facebookowym bardzo osobiste credo. Tak właśnie – osobiste. Bo to nie tekst skomponowany na potrzeby duszpasterskie, nie szkic kazania, a wyznanie. Wahał się, czy je publi...
Klasztor nad Newą na jakiś czas się oddalił – po prawie trzech latach, zaopatrzony w odpowiednie dokumenty, mogłem wyjechać z Rosji. Czysta dialektyka. Nie wyjeżdżałem dotąd, bo nie byłem pewny, czy mnie wpuszczą z powrotem (resztki ograniczeń pandemicznych p...
Pierwszy dzień sierpnia jest chłodny i dżdżysty. A wczoraj było tak pięknie: poranne chmury, które towarzyszyły paradzie okrętów wojennych na Newie, szybko się rozpierzchły i pod błękitnym niebem, w promieniach słońca miasto mogło radośnie świętować Dzień Mar...
Ostatnio sporo było o Rosji – co nikogo nie dziwi, skoro rubryka nosi taki tytuł. Dziś jednak postanowiłem dać czytelnikom (i tym dobrowolnym, i tym, którzy zaglądają tu służbowo) chwilę oddechu. Nie tak dawno zakończyliśmy w naszej diecezji, czyli Archidiece...
Losy tych dwojga stały się kanwą dla pierwszej radzieckiej rock opery, której tytuł zna kilka pokoleń Rosjan – Junona i Awos. On – to Nikołaj Riezanow, rosyjski szlachcic urodzony w 1764 roku w Sankt Petersburgu. Niezwykle uzdolniony i pracowity zwrócił na si...
Za oknem na ciemniejącym pogodnym niebie wykwitają właśnie kule kolorowych fajerwerków. Petersburg kończy z przytupem obchody osławionego Dnia Zwycięstwa, a ja myślami biegnę do Nowogrodu Wielkiego, dokąd kilka dni temu wybraliśmy się z braćmi na wiosenną wyc...
Piszę te słowa chyba bardziej do siebie niż do was, bo nie wiem, czy ktoś przetłumaczy je na rosyjski i czy sam zechcę je w Rosji opublikować. Muszę jednak jeszcze raz opowiedzieć samemu sobie, zrozumieć i nazwać to, co do was czuję, pojąć lepiej, kim dla mni...
Chyba każdy felietonista piszący do miesięcznika, zasiadając przed ekranem komputera, myśli o tym, żeby jego tekst, który ukaże się dopiero za trzy tygodnie, nie stracił na aktualności. Dziś, a kończy się powoli pierwsza dekada marca, mam pragnienie zgoła prz...
Początek lutego spędziłem w Wołgogradzie (dawny Stalingrad), dokąd pojechałem zastąpić miejscowego proboszcza. Taka sąsiedzka pomoc – tylko dwie i pół godziny bezpośredniego lotu samolotem. Wysiadłem w mieście pokrytym zwałami topniejącego śniegu. Długo jecha...
Może to kwestia wieku, ale coraz trudniej przychodzi mi zaczynać nowy rok z uśmiechem na ustach i przekonaniem, że na pewno będzie lepiej. Żyjąc już trochę na tym świecie, nie raz miałem okazję się przekonać, że refren z kabaretu Olgi Lipińskiej: „Co się pole...
Najpierw kilka cytatów – nie mając pod ręką polskich przekładów książek, z których pochodzą, zmuszony jestem sam zmierzyć się z rosyjskim tekstem (używam małych i wielkich liter zgodnie z oryginałem). „Leżę na szerokim łóżku szczelnie zawinięty w ciężką ko...
O damie tej usłyszałem po raz pierwszy – wstyd przyznać – dopiero kilka miesięcy temu: Aldona, primo voto Bułhak, secundo voto Kojałłowicz, a z domu Dzierżyńska, była starszą siostrą osławionego Feliksa (o nim słyszałem często, niestety). Doskonale wiedziała,...
Jan Andrzej Kłoczowski OP zaczynał jeden ze swoich wykładów cytatem (z kogo, nie pomnę), że cywilizacje można podzielić na te, które są świadome popełnionego przez siebie zła, oraz te, które żyją w poczuciu pełnej niewinności. Autor tych słów jako przykład po...
Światy paralelne lub wieloświat (multiversum w odróżnieniu od universum) to określenie, które – choć zostało wprowadzone do języka pojęć przez poważnych uczonych – powszechnie znane jest raczej dzięki twórczości z gatunku science fiction lub fantasy. Według k...
Czasem zadaję sobie pytanie: Skąd właściwie wzięła mi się ta Rosja? Wychowywałem się w rodzinie normalnie „po polsku” niechętnej wielkiemu sąsiadowi, bo to i zabory, i komuna – upodobanie do rosyjskich pieśni, choć bardzo powszechne w Polsce, nie mogło zrówno...
Sobota, 12 czerwca. Wracam wieczorem z zakupów, w siatkach mięso na niedzielny obiad. Na Małej Koniuszynej, naprzeciw kościoła szwedzkich luteran widzę grupę śpiewających ludzi. Nie mają nagłośnienia, po prostu stoją i śpiewają: na kilkadziesiąt osób dziesięc...
…a jeszcze historyczka, filozofka, więźniarka łagrów na Wyspach Sołowieckich i współzałożycielka czasopisma francuskich dominikanów „Istina” oraz instytutu pod tą samą nazwą, który do dziś zajmuje się przeszłością i współczesnością chrześcijaństwa w Rosji. Ka...
Wspominać Wielkanoc w czerwcu? – zdziwi się ktoś. Jednak, kiedy piszę te słowa, w moich uszach od kilku dni pobrzmiewa muzyka wielkanocnych dzwonów, na których wraz z grupą wiernych grałem w dzień Zmartwychwstania Pańskiego. W prawosławiu w tym roku był to dr...
W marcu tego roku dekretem Stolicy Apostolskiej dwóch polskich biskupów zostało wygnanych ze swoich diecezji, bo trudno inaczej nazwać decyzję wyrażoną w protokolarnych słowach: „Nakaz zamieszkania poza (archi)diecezją… Zakaz uczestniczenia w jakichkolwiek pu...
Tytułowe wołanie to nie tylko wyraz gorzkiej ironii spowodowanej tym, co obserwuję w Kościele. Czym była papieska inkwizycja? Niestety, zbyt łatwo daliśmy wiarę tendencyjnym historykom, literatom i publicystom, którym skutecznie udało się zbudować w zbiorowej...
Od pewnego czasu towarzyszy mi myśl, że moje życie zatacza krąg. A właściwie nie tyle życie, ile jakieś jego części, które – kiedyś wymarzone, porzucone lub odebrane (szukam słowa, ale nie umiem dokładnie tego nazwać, bo w każdym wypadku chodzi o coś innego) ...
Kiedy Maciej przyjeżdżał do Rzymu, dzwonił do mnie, żeby się umówić na kolację. Miał do załatwienia sporo spraw, mnóstwo spotkań i rozmów, z których najważniejsze były te z Janem Pawłem II, ale zawsze znajdował czas, żeby usiąść i pogadać ze swoim młodszym br...
Skończył się okropny rok. Rok pandemii, przymusowego siedzenia w domach, powszechnego zamknięcia wszystkiego, lęku o zdrowie i ekonomiczną przyszłość w makro- i mikroskali. Rok wstydliwych afer w Kościele, żenującego milczenia większości katolickich hierarchó...
Całe życie zbieram historie, które potem opowiadam. A storyteller, jak mówią. Na koniec tego smutnego roku opowiem wam więc historię. Do pewnego księdza w dużej, wielkomiejskiej parafii w niedzielny poranek młode małżeństwo przyprowadziło znajomą, która no...
Pierwszy raz zostałem imigrantem w 1992 roku. W czerwcowy poranek, zaopatrzony w zaświadczenie o stypendium studenckim, które, chociaż nie pokrywało kosztów zwykłego utrzymania w Paryżu, to jednak wystarczyło, żebym mógł uzyskać wpis na uczelnię (potwierdzeni...
Zanim kwarantanna zamknęła przed nami drzwi sal wystawowych, petersburski Ermitaż pokazywał zwiedzającym obraz Sandra Botticellego Madonna della Loggia z Galerii Uffizi we Florencji. Może chciano w ten sposób pocieszyć amatorów malarstwa włoskiego renesansu p...
Lektura tekstów poświęconych kwestii kapłańskiego celibatu, a zwłaszcza zdanie pani Ewy Kusz, powtórzone przez ojca Romana Bieleckiego we wstępie do lipcowego numeru „W drodze”: „argumentem za zniesieniem celibatu, gdyby takie decyzje kiedykolwiek zapadły, ni...
Jedną z książek, które przeczytałem podczas kwarantanny, jest znakomita monografia poświęcona kościołowi św. Katarzyny w Petersburgu, autorstwa nieżyjącej od ponad dwudziestu lat Romualdy Hankowskiej. Szkoda, że nie mogę już z nią porozmawiać, bo jej dzieło j...
Jeszcze mieszkam w klasztorze za lasem. Pakuję rzeczy i książki, które na razie muszę zostawić, żegnam się z bliskimi, ale już, żeby zacytować Stanisława Wyspiańskiego, „patrzę się inaczej”, wzrok i słuch wyostrzają się na „tam”, na Petersburg. Przyjaciele...
Jest w Kościele bizantyjskim oryginalne święto: uroczystość prawosławia, czyli ortodoksji. Ustanowione w 843 roku przez cesarzową Teodorę na pamiątkę ostatecznego odrzucenia ikonoklazmu – ruchu przeciwników czci oddawanej świętym obrazom – od XI wieku przyjęł...
Nieżyjący już ojciec Georgij Fridman, legenda muzycznego (był jednym z prekursorów jazzu w Związku Radzieckim) i katolickiego (przez wiele lat był „podziemnym” księdzem) Petersburga, opowiadał mi kiedyś o drodze, jaką do chrztu i Kościoła katolickiego doszła ...
Nie będzie o wiosennych porządkach, kopaniu ziemi, przygotowywaniu rozsad i nasion. Zawarte w tytule słowa piosenki Jonasza Kofty są jednym z licznych cytatów, które w ostatnich dniach wydobywa na wierzch moja zagracona pamięć. Jak wielu ludzi na świecie spęd...
Jeden z moich tutejszych braci, Rafał, od kilku miesięcy z dumą nosi w kieszeni rosyjski paszport. Zabiegi o zdobycie obywatelstwa Federacji Rosyjskiej były długie i żmudne, ale w końcu się udało. Niedawno wybrał się do przychodni. Pani w rejestracji, na wido...
Co jakiś czas słyszę lub czytam, że jakiś ksiądz żegna się ze swoim dotychczasowym powołaniem. Jedni znikają cicho i dyskretnie, odejścia innych zajmują miejsce na pierwszych stronach gazet i serwisów internetowych. Za każdym razem – różnica jest tylko w skal...
Miliardy świątecznych życzeń spłynęły po nas jak woda po gęsi i świat u progu nowego roku wcale nie stał się lepszy. W dodatku znaki na niebie i na ziemi, a zwłaszcza na ziemi, nie napawają optymizmem na przyszłość. Zatem na pohybel cieniom i dla poprawienia ...
Petersburg pogrąża się w zimowym mroku. Nie chodzi nawet o to, że wcześnie robi się ciemno, ale o to, że późno robi się jasno: jeśli nie ma chmur (co się zdarza rzadko), słońce ledwo, ledwo podnosi się nad dachy niższych zabudowań gdzieś koło południa, rozświ...
Dwa lata temu w Radoniach zaproponowałem wiernym, którzy zbierają się w kaplicy naszych mniszek, nową wigilijną tradycję. Poprosiłem, aby oprócz sianka, opłatka i staropolskich potraw postawili na stole pusty koszyk, do którego należało wrzucać ustaloną z gór...
