okładka książki Koniec świata chrześcijańskiego Inwersja normatywna i nowa era Chantal Delsol

Mam wrażenie, że najnowsza książka Chantal Delsol Koniec świata chrześcijańskiego, która właśnie ukazała się w księgarniach, w rzeczywistości została napisana przynajmniej kilkanaście lat wcześniej. Rozwiązanie tej zagadki widzę w książce Franza-Xavera Kaufmanna Czy chrześcijaństwo przetrwa?1, która była wydana w Polsce w 2004 roku. Socjolog, ale nie socjolog religii, co autor podkreślał mocno na łamach swojej książki, zastanawiał się, co sprawiło, że chrześcijaństwo wygrało z wierzeniami pogańskimi, a także udzielał odpowiedzi na tytułowe pytanie. Kaufmann argumentował, że konkurencyjność Ewangelii polegała na wizji Boga, który nie tylko jest miłością, ale także jest kimś odrębnym od świata. Dodatkowo chrześcijaństwo proponowało zupełnie nowe widzenie człowieka jako osoby ważnej bez względu na pochodzenie społeczne. Niewolnik, barbarzyńca czy poganin mają taką samą godność jak patrycjusz i senator. Nie bez przyczyny było także zaniechanie krwawych ofiar, jak również, niczym rewers tego samego założenia, zadziwiająca gotowość chrześcijan do podjęcia męczeństwa. Napięcie eschatologiczne musiało być silne, rzecz zupełnie nie do ogarnięcia przez nas, współczesnych, którzy generalnie chcemy się w tym życiu dobrze ułożyć. Pomimo tych nowości chrześcijaństwo wyblakło, czego akurat Franz-Xaver Kaufmann nie wyjaśniał. Socjologicznie jednak wskazywał przyszłość Kościoła: widział go jako niewielkie wspólnoty, które powtórzą drogę pierwszych gmin chrześcijańskich. Już bez męczeństwa, ale z silnym przekonaniem bycia w opozycji do otaczającego świata kultury i polityki. A może to wszystko, co pisze Chantal Delsol, wyraził już w drugiej połowie XIX wieku Franz Overbeck, ten niewierzący profesor teologii z Bazylei? W swoim wykładzie z 1867 roku zatytułowanym O początkach monastycyzmu pisał między innymi, że prawdziwe chrześcijaństwo jest możliwe jedynie na pustyni, w sytuacji całkowitego sprzeciwu wobec świata i w oczekiwaniu na jego rychły koniec. Mówiąc inaczej: Overbeck twierdził, że dopóty chrześcijaństwo jest prześladowane, dopóki pozostaje sobą. W momencie uznania chrześcijaństwa przez państwo Ewangelia traci swoją moc. Wykłady Overbecka zostały wydane u nas dekadę temu pod znamiennym tytułem Finis christianismi2. Czytam najnowszą książkę Delsol i łapię się za głowę: przecież ja już to wszystko czytałem. Tamte wcześniejsze przykłady mogły zainteresować jedynie wąskie grono i siłą rzeczy znane były niewielkiej grupie odbiorców. Poczucie końca chrześcijaństwa stało się jednak w ostatnich latach na tyle powszechne, że wyszło z akademickich sal i zagościło pośród nas. Francuska filozofka podaje swoje argumenty odmienne od tych Kaufmanna i Overbecka, ale jedno (być może tak naprawdę jedyne) zasadnicze pytanie pozostaje niezmienne: C

Zostało Ci jeszcze 75% artykułu

Wykup dostęp do archiwum

  • Dostęp do ponad 7000 artykułów
  • Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
  • Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Wyczyść

Zaloguj się

Ewangelia bez Jezusa
Marcin Cielecki

urodzony w 1979 r. – polski poeta, eseista, recenzent, pisarz.  Autor m.in. zbioru esejów Miasto wewnętrzne, książek poetyckich Ostatnie Królestwo, Czas przycinania winnic....

Produkt dodany do koszyka

Zobacz koszyk Kontynuuj zakupy

Polecane przez W drodze