Brak gorliwości w wierze przeplata się z momentami uniesienia, co jest normalne, naturalne i wpisane w duchową drogę każdego człowieka. I choć świetnie brzmi hasło życia na pełnej petardzie, to w chwilach, kiedy się żyje na małym kapiszonie, wiara trwa dalej.
Wiele lat temu Wydawnictwo W drodze wydało książkę autorstwa Basila Hume’a, benedyktyńskiego mnicha i arcybiskupa Westmister, która świetnie opisywała reguły życia duchowego, podając je z humorem, w lekki i przystępny sposób. Czytałem ją z dużym zainteresowaniem, aż doszedłem do fragmentu, w którym autor pisze tak: „Przypomniałem sobie, co raz mi powiedziano, gdy byłem małym chłopcem (…). W spiżarni znajdował się stos jabłek. Nikt nie wiedział dokładnie, ile ich jest. Pewien chłopiec miał ochotę na jabłko. Dorośli powiedzieli mu jednak, że nie wolno nic wynosić ze spiżarni bez pozwolenia. Branie bez pozwolenia rzeczy, które należą do innych ludzi, nazywało się kradzieżą. Ale, jak już powiedziałem, nikt dokładnie nie wiedział, ile jest tam jabłek, a poza tym chłopiec był w spiżarni sam. Czemu więc nie wziąć jednego? (…) Upłynęło wiele lat, zanim otrząsnąłem się z tej opowieści (…). Dzisiaj, wiele lat później, skłonny jestem przyjąć, że Bóg powiedziałby chłopcu: Weź dwa”1.
Wstrząs, jakiego doznałem, czytając tę historię, był nieporównywalny z niczym innym, co przeżyłem wcześniej. Miałem wtedy dwadzieścia parę lat, studiowałem na katolickim uniwersytecie, wyrosłem w tradycyjnej polskiej parafii, a tu kardynał i, co więcej, w książce z kościelnym imprimatur, zdawał się namawiać do kradzieży, podpierając ją autorytetem samego Boga. Nic z tego nie rozumiałem i śmiało mógłbym powtórzyć za autorem: „Musiało minąć wiele lat, zanim otrząsnąłem się z tej opowieści”. No ale po kolei.
Kto ty jesteś?
Kiedy myślałem o tym tekście, miałem przed oczami ludzi urodzonych w latach siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Czyli pokolenie czasu transformacji, które obok rzeczy tak oczywistych, jak szara nijakość końca PRL-u, zagubienie ekonomiczne początkowej fazy kapitalizmu, fale bezrobocia i wyścig szczurów spod znaku „pierwszego miliona, który trzeba ukraść”, doświadczyło społecznej zmiany w postrzeganiu roli Kościoła i chcąc nie chcąc, zadało sobie pytanie: „Co to znaczy wierzyć?” w warunkach wolności i wolnego rynku.
Nieliczni pamiętają obrosłe dziś mchem tezy stawiane na początku lat dziewięćdziesiątych przez intelektualistów takich jak Tischner, Chrapek czy Kołakowski o tym, że wraz ze zmianami społecznymi zaczyna się dla wierzących czas, w którym wszystko, co do tej pory było naturalne i oczywiste, trzeba będzie na nowo przemyśleć i zdefiniować. Brzmiało to mądrze i uczenie, cóż z tego, skoro wybiegało w tak daleką przyszłość, że nikt nie zdawał sobie sprawy, co się za tym kryje. Pewnie dlatego musiało minąć kilka dekad naznaczonych burzliwymi wojnami światopoglądowymi, kulturowymi przemianami i ociosywaniem kościelnej instytucji z nimbu nietykalności, by wielu wierzących w swoim dorosłym już życiu zapytało siebie, czym jest dla nich wiara.
Nie jestem socjologiem i świadomie ograniczam tę analizę do wspomnianego wyżej przedziału wiekowego, ponieważ dla większości wcześniejszych pokoleń religia, wiara i Kościół były czymś oczywistym, co istniało od zawsze. Co więcej, postrzegano je jako niezmienny element porządkujący życie, tak indywidualne, jak i społeczne. Jako taki miał on swoje korzenie w religijności ludowej i, mówiąc kolokwialnie
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuWykup dostęp do archiwum
- Dostęp do ponad 7000 artykułów
- Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
- Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Zaloguj się
Oceń