Kiedy przez Polskę przetaczała się fala protestów związanych z przeprowadzaną przez rządzących reformą sądownictwa, byłem akurat w Alpach, z dala od mediów. Po tygodniu izolacji powrót do normalnego funkcjonowania jest zawsze trudny, ale tym razem było jeszcz...
W skeczu pewnego śląskiego kabaretu, w ramach skróconego procesu weryfikacji śląskiej tożsamości jednego z bohaterów, pada pytanie o to, czy oddaje on żonie w całości wypłatę, czyli tytułowy „geltak”. Rzecz nieprzypadkowa, bowiem w tradycyjnych śląskich rodzi...
Piszę te słowa krótko po rozpoczęciu roku akademickiego. Dopiero co dobiegła końca traumatyczna faza inauguracji tegoż – na śląskiej prowincji tym boleśniejsza, że uczelni mamy bez liku, więc inauguracyjny kalendarz, zwłaszcza u tych, którzy z urzędu na takic...
Kiedy będziecie Państwo czytali ten felieton, minie już miesiąc od antyhalloweenowego wzmożenia, które powoli przybiera w Polsce postać nowej (świeckiej?) tradycji. Jednym z argumentów przeciwko świętowaniu Halloween jest to, że przy okazji są promowane lu...
Rzecz dzieje się na pewnym śląskim uniwersytecie. W związku z pięćsetleciem wystąpienia Marcina Lutra zorganizowano konferencję naukową. Na plakacie ją zapowiadającym widnieje rzecz jasna podobizna reformatora. Któregoś dnia przyglądam mu się uważnie i mam wr...
Kilka dni temu, przygotowując wykłady z historii teologii, trafiłem na stwierdzenie jednego z autorów, który zauważył, że historycy różnią się w opiniach co do precyzyjnego datowania początku okresu oświecenia. Pomyślałem sobie złośliwie: więc nie wiadomo dok...
Podczas korekty mojego poprzedniego felietonu czujność redakcji wzbudziło słowo „ćmok”, którego użyłem na określenie głupka. Pojawiły się opinie, że w śląskiej godce słowo to w tym znaczeniu nie występuje. Na szczęście powołanie się na słownik wystarczyło, by...
Jestem zawodowym księdzem. Prawo kanoniczne nakłada na mojego biskupa obowiązek wykombinowania, jak mnie utrzymać. Wygodne? Bardzo. Oczywiście cała ta konstrukcja – wraz z celibatem – ma zasadniczo służyć temu, by pozyskać jak najwięcej mojego czasu i sił dla...
Miałem fajny, bezpieczny pomysł na majowy felieton – miało być o Franciszkowym Laudato si’, o grudniowym katowickim szczycie klimatycznym ONZ. I o tym, jak się tę encyklikę czyta z perspektywy ziemi rozoranej do cna w poszukiwaniu przeróżnych bogactw… Miałem....
Bardzo często piszę teksty na ostatnią chwilę. Mea culpa. Niniejszy felieton miałem skreślić przed majówką, by z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku cieszyć się chwilą spokoju. Ale się nie udało. Musiałem ostatecznie zabrać robotę ze sobą w góry. W głowie ...
Miałem w życiu krótki epizod zatrudnienia na grubie (kopalni). I to powierzchniowy, a przez to powierzchowny. Ale już samo zetknięcie z powierzchnią gruby dość głęboko mnie przeorało. Dla młodzieńca czytającego z wypiekami na twarzy personalistów straszliwe b...
Kiedy ten felieton się ukaże, polska reprezentacja piłkarska (męska) będzie już zapewne miała nowego trenera, albo będą trwały gorączkowe dyskusje dotyczące następcy Adama Nawałki. A piszę tekst tuż po tym, kiedy kolejny raz na dużej imprezie zrealizował się ...
Przyznaję się: ten felieton nie powstał na śląskiej prowincji, tylko we włoskojęzycznej części Szwajcarii. W sumie też na prowincji. Zamiast więc do śląskiej godki sięgniemy dziś do dialektu lombardzkiego, którym posługują się mieszkańcy kantonu Ticino – jego...
Czasem trzeba użyć słowa, które pozwala dać upust zdenerwowaniu. W śląskiej godce mamy niewulgarne „pierona” albo „pieronie”, co odpowiada treściowo polskiemu „do pioruna”, ale lepiej działa emocjonalnie. A dlaczego od tego zaczynam? Zaraz wyjaśnię. W napi...
Przez miesiąc biłem się z myślami, czy ten tekst ma rzeczywiście być o tym, o czym będzie. Ale skoro nazwałem cykl „Śląska prowincja”, to nie wypada teraz robić uników. A pewnie ten listopad – jeśli coś nadzwyczajnego się nie zdarzy w czasie wyborów – będzie ...
Jednym z moich nielicznych medialnych wspomnień z dzieciństwa jest tytuł cyklu radiowych audycji Jana Tadeusza Stanisławskiego „O wyższości świąt Wielkiej Nocy nad świętami Bożego Narodzenia”. Nie przypomnę sobie, o co dokładnie chodziło wówczas specjaliście ...
Całkiem niedawno na śląskiej prowincji odbył się światowy szczyt klimatyczny. Lokalizacja w sumie niezła, bo Ślązacy z własnego doświadczenia wiedzą coś na temat niefajnych skutków niemądrej eksploatacji kopalin, a i szerzej – nie najmądrzejszej gospodarki su...
Jeśli ktoś na widok tytułu pomyślał, że felieton będzie o jakiejś mało znanej starożytnej herezji, której wyznawcami byli właśnie fronkanie, to jest w błędzie. Sięgam znowu po wyraz ze śląskiej godki – rzeczownik od czasownika „fronkać”. Przeurocze to, moim z...
Felieton jako gatunek literacki daje możliwość, a nawet zachęca do uruchomienia pewnej dawki humoru. Dziś jednak – ostrzegam – będzie śmiertelnie poważnie, bez tytułowego chechranio, czyli chichotu. Przed kilkoma tygodniami powierzono mi kierowanie zespołe...
Wielki Post trwa w najlepsze, pokutujemy aż furczy. Prócz postnych standardów, takich jak gorzkie żale czy droga krzyżowa, w parafiach – w zależności od kreatywności duszpasterzy i świeckich – pojawiają się też inne, bardziej lub mniej wymyślne nabożeństwa. N...
Jest czwarta nad ranem. Siedzę w kaplicy domu rekolekcyjnego pallotynów w Ząbkowicach Śląskich. Przed Najświętszym. Od wczoraj chodzi mi po głowie przeuroczy fragment z Franciszkowego Christus vivit, komentujący werset z Księgi Joela: „Starcy wasi będą śnili,...
„Rzykanie” to po śląsku modlitwa. O tym, że w ogóle „trza rzykać”, czytelników „W drodze” raczej nie trzeba przekonywać, chodzić więc będzie o pewną szczególną intencję. Nim ją jednak wyjawię, proszę o chwilę cierpliwości – wstęp do tego będzie nieznośnie aut...
Podejrzewam, że tytuł „Granice autonomii” w cyklu „Śląska prowincja” może niebezpiecznie naprowadzać na treść. Niebezpiecznie, bo błędnie. Nie, to nie będzie tekst o autonomii Śląska. No może trochę – bo jak już na nią zeszło, to warto przypomnieć, że autonom...
Mam wrażenie, że wydarzenia ostatnich miesięcy i tygodni – z jednej strony ujawniane przypadki nadużyć seksualnych ze strony duchownych, z drugiej zaś dość głośne przypadki odejść księży z posługi – uruchomiły nową falę dyskusji o celibacie. I jak to w Polsce...
Nie wiem, jak jest w innych dużych miastach, ale w Katowicach dość często spotkać można plakaty zachęcające do udziału w nauce medytacji. Sądząc po formie i treści, organizują te spotkania różne podmioty, z różnym światopoglądowym nachyleniem. Łączy je natomi...
To będzie pierwszy felieton pisany z perspektywy śląskiego farorza (proboszcza), którym jestem – gdy piszę te słowa – od tygodnia. A trzeba pamiętać, że farorz to na śląsku figura quasi-mityczna, obrosła tysiącami anegdot. Mam więc teraz dylemat, czy pociągną...
Tym razem tytuł felietonu chyba nie wymaga przekładu, bo to, że „farorz” w śląskiej godce oznacza „proboszcz”, już chyba wszyscy wiedzą. Pytanie to usłyszałem kilka dni temu w kontekście amazońskiego synodu. Kto by pomyślał, że parafianie pod kobiórskim lasem...
Felieton ten ukazuje się na początku Adwentu, a to oznacza, że liturgia przypomina nam bardzo intensywnie wątki związane z czuwaniem. Oczywiście dotyczą one w pierwszym rzędzie oczekiwania na przyjście Chrystusa na końcu świata, czyli paruzji, ale przez to te...
Nie, nie będzie o prasowaniu. Jakiekolwiek skojarzenia tytułu z żelazkiem prowadzą na manowce. Pyrlik i żelozko to zestaw narzędzi, których wystylizowana postać może się kojarzyć z godłem górniczym. Pyrlik to sporych rozmiarów młot, żelozko natomiast jest pod...
Siadam do pisania dzień po zakończeniu tegorocznej kolędy. I już wiem, że tematu tego nie jestem w stanie ominąć. Przedwczoraj mieliśmy tak zwaną kolędę dodatkową – czyli odwiedzaliśmy parafian, którzy nie mogli nas przyjąć w wyznaczonym przez grafik terminie...
Moi nieocenieni parafianie niedawno uświadomili mi, że nieuchronnie zbliżam się do pięćdziesiątki. Najwyższy czas się ustatkować – pomyślałem i chyba na pomyśleniu rzecz się (na razie przynajmniej) zakończyła. Niemniej coś z upływem czasu jest na rzeczy, bo c...
Zbliża się Pascha. Wkrótce w kościołach zabrzmi Exsultet – śpiew orędzia paschalnego. Weselcie się już, zastępy aniołów w niebie zaintonuje… No właśnie, kto? W zasadzie jest to partia należąca do zadań diakona. Tyle że diakon to zjawisko raczej rzadkie, defic...
Nie ma śląskiego słowa na oznaczenie pandemii, więc szansa na chwytliwy tytuł została tym samym zaprzepaszczona. Niemniej pozostanę w kontekście problemów wywołanych w Kościele przez COVID-19. Nie, nie będę wieszczył, jakie konsekwencje przyniesie obecny kryz...
Obojętnie, czy podejdziemy od strony nauk (science), czy od strony nauk o człowieku (humanities), czy od strony teologii, zawsze nam wyjdzie, że człowiek jest zwierzęciem stadnym. Części teologów pewnie będzie nieswojo ze słowem „stadny”, więc preferować będą...
Pisanie felietonów do miesięcznika ma tę paskudną właściwość, że tekst należy oddać trzy tygodnie przed publikacją. A to oznacza, że albo trzeba się pogodzić z tym, że nie za bardzo można się odnosić do spraw bieżących, albo z ryzykiem, że tekst się zdezaktua...
