W ułamanej łyżce bez rączki moczą się trzy rodzynki. To kielich, w którym dojrzewa wino. Obok leży metalowe wieczko od konserwy z grudkami pieczywa ulepionymi z białej mąki. To patera z hostią. Mszę trzeba odprawić w myślach, bo ...
Najsłynniejszym na świecie eutanastą jest amerykański anatomopatolog Jack Kevorkian. Kiedyś pewna chora kobieta zwróciła się do niego z prośbą o „dobrą śmierć”. W ostatniej chwili jednak rozmyśliła się i zapragnęła żyć. Nie zważając na jej...
Za naszą wschodnią granicą spędziłem łącznie około czterech lat. Wielokrotnie spotykałem ludzi, którzy doświadczyli na swojej skórze komunistycznych represji za wierność religii chrześcijańskiej. Byli wśród nich więźniowie łagrów i zesłańcy na Sybir. Natrafia...
Pewien znajomy zwrócił mi uwagę, że niemal całe kino hollywoodzkie jest dziś podszyte chrześcijańską symboliką. Według niego najlepszym tego przykładem może być Matrix ze swą historią zbawienia i miejscami takimi, jak Zion, czy bohaterami, jak Neo i ...
Ostatnio coraz głośniej jest o tak zwanych „artystach współczesnych”, których „sztuka” polega na profanowaniu symboli chrześcijańskich. Powodem do sławy tych nowych bohaterów mediów są takie „dzieła”, jak np. zanurzony w urynie krucyfiks, obraz Mary...
Jestem w Holandii, a moja myśl wędruje na wschód. Przypominam sobie, jak pod koniec istnienia Związku Sowieckiego w Tomsku na Syberii odwiedziłem kościół zamieniony na psiarnię. Jak we Lwowie wszedłem do dawnego klasztoru klarysek, a okazało się, że to szpita...
W przededniu I wojny światowej wybitny polski eseista Jerzy Stempowski mieszkał przez jakiś czas w Monachium. Tam po raz pierwszy dostrzegł zjawisko, które niezwykle go przygnębiło: „W niedzielę niezliczone tłumy wychodziły poza mury miasta....
Rozmowy ze szwedzkimi pastorami luterańskimi to przeżycie, które trudno porównać z czymkolwiek. Miałem właśnie okazję odbyć kilka takich konwersacji podczas swej majowej podróży do tego kraju, kiedy z ekipą telewizyjną robiliśmy film o przemian...
Ilekroć jestem w Armenii, wracam myślami do pewnego wydarzenia, które miało miejsce przed jedenastu laty. Poleciałem tam wówczas z pewnym Ormianinem, który był moim przewodnikiem. Aram okazał się świadkiem Jehowy i to tak gorliwym i namoln...
Podczas pobytu w Hiszpanii dotarła do mnie informacja, że rewolucja obyczajowa, którą przeprowadza premier José Luis Rodriguez Zapatero, cieszy się olbrzymim poparciem tamtejszej młodzieży. Postanowiłem to sprawdzić osobiście i wspólnie z Tomki...
Jestem na obiedzie u pewnej rodziny weneckiej. Rozmowy z miejscowymi o polityce często przybierają zaskakujący obrót. Znacznie częściej niż od Polaków – prawdę mówiąc, zaskakująco często – zdarzało mi się słyszeć od Włochów pochwałę komunizmu c...
W świadomości zbiorowej Polaków nadal ważne miejsce zajmuje komunistyczna opowieść Przymanowskiego o czterech pancernych i psie Szariku. Mało kto natomiast słyszał o historii niedźwiedzia brunatnego, który służył w armii generała Ande...
Niedawno pewna znajoma opowiedziała mi o zdarzeniu, które przytrafiło się jej synkowi w przedszkolu. Otóż dzieci uczone były recytowania z pamięci Katechizmu małego Polaka Władysława Bełzy zaczynającego się od słów: „Kto ty jesteś? Polak mały”. Kiedy doszło d...
Ilekroć jestem w Belgradzie, tylekroć odwiedzam dra Stojana Adaąevicia. Ten serbski ginekolog dokonał w swoim życiu kilkudziesięciu tysięcy aborcji (sam utrzymuje, że między 48 tys. a 62 tys.). W dość dramatycznych okolicznościach odkrył j...
W swojej książce Zakładnicy diabła Malachi Martin opisuje przypadek pewnego opętania i egzorcyzmu, dla zrozumienia których odwołuje się do symbolicznej sceny pojedynku żółwia z kogutem. Starcie tych dwóch zwierząt w ikonografii pierwszych ...
W tym roku obchodzono 40. rocznicę polskiego Marca ’68 i zachodniego Maja ’68. Pojawiła się przy tej okazji teza o ideowej jedności obu tych wydarzeń. Tymczasem studenci w Polsce walczyli o coś zupełnie innego niż ich rówieśnicy w Niemczech, we Francji czy w ...
W czerwcu 2004 roku w uniwersyteckiej kawiarence na wydziale filologii w Granadzie spotkało się dwóch mężczyzn, którzy popijali coca–colę i dyskutowali zawzięcie o filozofii Romana Ingardena. Jednym z nich był 41–letni wówczas Angel Esteban – profesor literat...
Zjawili się w Warszawie we dwójkę. Trzydziestoparoletni mężczyzna i starsza kobieta. Mówili po rosyjsku. Przedstawili się jako ksiądz i zakonnica. Powiedzieli, że należę do środowiska katolików, z którym jako prawosławni chcieliby prowadzi...
Zmarły niedawno włoski watykanista Domenico Del Rio oddalił się kiedyś od Boga i od Kościoła. Jego błądzenie trwało do momentu, kiedy zobaczył modlącego się Jana Pawła II. Widok milczącego Papieża zatopionego w głębokiej modlitwie spowodował przełom...
Chodząc po Galerii Trietiakowskiej w Moskwie i oglądając ikony Andrieja Rublowa, czułem się nieswojo. Nie wiedziałem, na czym to polega, ale czułem, że coś jest nie w porządku. Dopiero później uświadomiłem sobie, że podobnie musiałbym się czuć, gdybym zwiedza...
Stoję nad Czeremoszem i spoglądam na zawieszony nad rzeką żelazny most. To właśnie tym mostem we wrześniu 1939 roku przejeżdżał ewakuujący się do Rumunii polski rząd. Miejscowi Ormianie z Kut obserwowali ten odwrót i nie wiedzieli jeszcze, że p...
Goethe mówił, że jeśli chce się poznać myśliciela, należy poznać jego ojczyznę. Wydaje mi się, że lepiej zrozumiałem Sørena Kierkegaarda, gdy odwiedziłem Danię. Kierkegaard krytykował współczesne sobie oficjalne chrześcijaństwo, zredukowane do moralizmu i&nbs...
Swego czasu z moim znajomym poszukiwaliśmy na Ukrainie śladów jego przodków. Przez kilka dni przebywaliśmy w Żytomierzu i okolicach: odwiedzaliśmy kołchozy i chutory, rozmawialiśmy ze starcami i miejscowymi historykami, przeczesywaliś...
Rozwój sytuacji mógł przyprawić amerykańskich obrońców życia o rozpacz. Próbowali wszystkich sposobów, by powstrzymać falę aborcji – angażowali się w politykę, urządzali debaty, demonstrowali, pikietowali kliniki ginekologiczne, organizowali happeni...
W finałowej scenie powieści Jurija Andruchowycza Rekreacje dochodzi do następującej sytuacji. W Czartopolu trwa Święto Ducha Zmartwychwstałego, czyli ukraiński festyn ludowy, w ramach którego na fali pierestrojki artyści manifestują swe przywią...
Uczestniczyłem niedawno za granicą w mszy świętej odprawianej w obrządku ormiańskim. Przed Podniesieniem kapłan zdjął z nóg obuwie i podczas Przeistoczenia stał bez butów. Niczym Mojżesz przed krzewem gorejącym, przejęty bojaźnią i dr...
Przebywałem akurat w Lizbonie, a mój telefon komórkowy aż pęczniał od SMS–ów, w których pewien znajomy informował mnie o dramatycznej sytuacji wokół lustracji duchownych w Polsce. „Serce aż boli, co ludzie mówią”, żalił się, by potem donosić w alarmistycznym ...
Kilkanaście lat temu, gdy mieszkałem we Lwowie, miałem znajomego, który był aktywnym monarchistą. Jako kandydata do ukraińskiego tronu popierał Olelka II, generała armii hiszpańskiej, urodzonego w Kongu Belgijskim. Pewnego razu zaproponował mi przyjęcie ...
Rozmawiałem niedawno z pewną kobietą o temperamencie feministycznej teolożki, która wyznała mi, że jako przedstawicielce płci pięknej trudno jest jej utożsamić się z Bogiem przedstawianym zazwyczaj jako mężczyzna. Jeśli chodzi o Stwórcę, t...
19 czerwca papież Benedykt XVI ogłosił w Watykanie rozpoczęcie Roku Kapłańskiego, którego patronem został św. Jan Maria Vianney. Tak się składa, że dzień wcześniej znalazłem się w Ars – małej wiosce pod Lyonem, w której ów święty był przez 41 l...
Czy Chrystus był niekonsekwentny? Podczas Kazania na Górze powiedział: „jeśli cię kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi”. Kiedy jednak został pojmany, to w trakcie przesłuchania przed arcykapłanem, gdy jeden ze sług uderzył Go w twarz, Jezus nie nad...
Są książki, które odmieniają ludzkie życie. Często są to dzieła świętych pociągające czytelników głębią życia duchowego, jak Wyznania św. Augustyna, Dzieje duszy św. Teresy czy Dzienniczek św. Faustyny. Być może dyskretny początek pochodu przez dusze jednej z...
Podczas swej niedawnej podróży do Stanów Zjednoczonych przebywałem przez kilka dni w Oregonie. W stolicy tego stanu, Portland, miałem okazję przyjrzeć się z bliska, jak funkcjonuje pierwsza w USA diecezja, która ogłosiła bankructwo. Krok t...
Kiedy jestem w Moskwie, staram się odwiedzić Andrieja Kuriajewa. Jest on diakonem Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej i mówi się o nim, że dzierży rząd dusz w rosyjskim prawosławiu. Mimo swojego młodego wieku – ma zaledwie czterdzieści lat – na...
Akcję swojej kryminalnej powieści Azazel Borys Akunin umieścił w XIX-wiecznej Moskwie – sześć lat przed śmiercią Fiodora Dostojewskiego. Sensacyjna intryga wydaje się pretekstem do odmalowania rosyjskiego pejzażu mentalnego, uczuciowego i duchowego. Jeden tyl...
Podczas niedawnego pobytu w Bratysławie postanowiliśmy wspólnie z Piotrem Semką odwiedzić Mariankę – jedno z najważniejszych sanktuariów maryjnych na Słowacji, znane także pod nazwą Marienthal. Pożyczyliśmy samochód od miejscowych franciszkanów i ruszyliśmy w...
Prawosławni teologowie, z którymi spotykałem się w Rosji, powtarzali mi, że to nie człowiek wybiera ikonę, lecz to ona wybiera człowieka. O prawdziwości tego stwierdzenia mogłem się przekonać przed 10 laty, kiedy byliśmy z żoną w Grecji. Odwiedziliśmy wówczas...
Przy okazji obchodzonego w grudniu Międzynarodowego Dnia Wolontariatu media podawały interesujące dane. Najbardziej utkwiła mi w pamięci informacja o tym, że w Stanach Zjednoczonych aż 40% obywateli angażuje się w działalność publiczn...
Rozmawiałem niedawno z Tomasem Molnarem, węgierskim filozofem politycznym, od kilkudziesięciu lat mieszkającym w Stanach Zjednoczonych. Rozmowa dotyczyła sytuacji współczesnych chrześcijan, którzy dzisiaj znów – tak jak wyznawcy Chrystusa na początk...
Wszystko w tej historii pasuje jak ulał do średniowiecznych legend. Nie wiemy nawet dokładnie, kiedy się wydarzyła. Zapisy w kronikach mówią jedynie, że było to w VIII wieku. Nie znamy też imienia głównego bohatera. Nie wymienia go żaden dziejopis. Wiadomo ty...
Spotkałem niedawno na Ukrainie starego chłopa, który opowiedział mi następującą historię: – Ojciec mój miał konia, a ten koń był jego najlepszym przyjacielem. Zawsze jako pierwszy rozpoznawał, kiedy ojciec jest smutny. Podchodził wtedy do niego, kładł...
Jednym z XX–wiecznych filozofów, do których najczęściej odwołują się publicyści sympatyzujący z prawicą, jest José Ortega y Gasset – intelektualny prekursor liberalnego konserwatyzmu, arystokrata ducha, autor profetycznych dzieł Bunt mas i Dehu...
Znieść celibat księży. To jedno z najczęściej pojawiających się żądań pod adresem Kościoła katolickiego, wysuwanych przez kręgi lewicowo–liberalne. Autorzy tego postulatu powołują się na prawa człowieka, zwłaszcza zaś na wolność sumienia. Argumentują, że...
Ostatnio na zlecenie pewnej międzynarodowej organizacji katolickiej przygotowywałem raport na temat stosunku Kościoła w Europie do mniejszości muzułmańskiej. Według różnych szacunków na naszym kontynencie żyje obecnie od 20 do 25 milionów wyznawców islam...
Jechaliśmy właśnie z Abu Dabi do Dubaju, gdy nagle samochód zaczął zjeżdżać na pobocze. Nasz kierowca omal nie zasnął ze zmęczenia za kierownicą. Musieliśmy zatrzymać się na pobliskiej stacji benzynowej, żeby mógł się napić red bulla i wypalić papie...
Niedawna beatyfikacja przez Benedykta XVI ofiar wojny domowej w Hiszpanii była największym zbiorowym wyniesieniem męczenników do chwały ołtarzy w historii Kościoła. Podczas tej wojny w latach 1936–1939 formacje lewicowe, zwane potocznie republikanami, zgładzi...
Czy chusta z Manoppello jest najcenniejszą relikwią chrześcijaństwa, płótnem pogrzebowym Chrystusa, zaginioną Weroniką (vera ikon)? To pytanie zadawałem sobie po lekturze książki Boskie Oblicze niemieckiego watykanisty Paula Badde oraz po spotkaniu z autorem,...
Darek Malejonek, jeden z liderów chrześcijańskiej grupy rockowej 2 Tm 2,3 opowiadał mi następującą przygodę, która spotkała go kiedyś podczas koncertu. Otóż w czasie jego występu na scenie doszło do „przebicia prądu”. Śpiewał więc piosenki, trzymają...
Wiele razy przemierzałem różne Drogi krzyżowe. Pamiętam monumentalne rzeźby na Jasnej Górze, równo przystrzyżoną murawę soczystej zieleni w Miejscu Piastowym, usypaną z kamieni Golgotę w Licheniu. Zawsze było to miejsce wydzielone, osobne. Pano...
O tym, że Jan Paweł II dokonał największej liczby kanonizacji i beatyfikacji w dziejach Kościoła, rozpisują się wszyscy jego biografowie. Rzadko kto jednak wspomina o tym, że rozszerzył on także obowiązujące kryteria świętości, zwłaszcza z...
Stoję na murach twierdzy w Kamieńcu Podolskim, spoglądam na malowniczy kanion Smotrycza, a gdzieś w głowie szumi mi pieśń: „Stepie szeroki, którego okiem nawet sokolim nie zmierzysz”. Podchodzę do wieży zwanej dziś Basztą Wołodyjowskiego i ...
Nigdzie chyba nie da się dokładniej zaobserwować szczytu i upadku malarstwa europejskiego, niż przebywając w Wenecji, a zwłaszcza odwiedzając znajdujące się w sąsiedztwie budynki Gallerie dell’Accademia oraz Collezione Peggy Guggenheim. Ni...
Niedawno w katedrze świętego Bawona w Gandawie miałem okazję podziwiać najsłynniejszy chyba ołtarz średniowiecza, namalowany w XV wieku przez niderlandzkiego mistrza Jana van Eycka. W XVI stuleciu Karel van Mander opisywał, że ołtarz ganda...
Jan Paweł II w swej książce Przekroczyć próg nadziei napisał, że jeśli w świecie z jednej strony jest „obecna ewangelizacja, to z drugiej strony jest w nim także obecna potężna antyewangelizacja, która ma też swoje środki i swoje...
Spacerując po Oksfordzie, człowiek na każdym kroku natyka się na ślady chrześcijańskiej przeszłości tego miasta. Może oglądać ambonę, z której głosił kazania błogosławiony Duns Szkot, może zastukać do drzwi celi, w której mieszkał jako wikary Henry ...
Dlaczego Chrystus przemienił swoją krew akurat w wino? Jest przecież tyle napojów na świecie – choćby woda, mleko, ocet czy oliwa – a On wybrał „owoc winnego krzewu i pracy rąk ludzkich”? Skoro w tej właśnie cieczy materia dostąpiła takiej sakralizacji, że st...
Ze swej podróży do Ziemi Świętej w Roku Jubileuszowym zapamiętałem szczególnie jedno zdarzenie. Grupa Polaków, wśród której się znajdowałem, wyruszała znad Jeziora Galilejskiego na spotkanie z Janem Pawłem II na Górze Błogosławieństw. Obok nas szli chrześcija...
Byłem niedawno na Zakarpaciu. To najdalej wysunięty na zachód skrawek Ukrainy, wciśnięty między Polskę, Słowację, Węgry i Rumunię, zamieszkany przez wieloetniczną i wielowyznaniową ludność, od wieków żyjącą ze sobą w pokoju. Przez wieki ziemie ...
Matka Boża, która ukazała się trójce portugalskich dzieci w Fatimie, z pewnością nie przestrzegała political correctness. Po pierwsze – głosi się, że Kościół nie powinien wtrącać się do polityki, Maryja zaś mówiła m.in. o sytuacji politycznej i...
Zwieńczeniem Roku Herbertowskiego w rodzinnym mieście poety była gra miejska, którą wymyśliłem i zorganizowałem dla uczniów polskich szkół we Lwowie. W stolicy Galicji Herbert mieszkał dwadzieścia lat (od urodzenia w 1924 roku do wyjazdu w...
