Zdzisław Nowicki

W latach trzydziestych w Związku Sowieckim mnisi i mniszki podejmowali próby tworzenia kołchozów i sowchozów. Był to kamuflaż, pod którym kryły się autentyczne wspólnoty zakonne. Był Kościół podziemny, były podziemne seminaria. Kiedy władze sowiec...

Przedziwna historia była z kajdanami. Otóż, żeby wypróbować na sobie ich ciężar Fiodor Piotrowicz założył je na siebie i poszedł... Przeszedł wraz z więźniami cały pierwszy etap katorgi. Po tym eksperymencie doszło do sytuacji paradoksalnej: dokto...

Obiecałem sobie, a pośrednio i Tobie - Drogi Czytelniku - że maleńki mój kącik „W drodze” będzie dla nas miejscem azylu od współczesnej polityki. Od lat polityka i to co z nią związane - dobre, niezbyt dobre i zupełnie niedobre - poprzez środki ma...

W starej cerkwi kipiała garkuchnia, ale miejscowi pamiętali: tu było sanktuarium Tychwińskiej Matki Bożej. Legenda głosi, że przed ponad dwustu laty przypłynęła rzeką cudowna Ikona. Swoją wiedzę, wraz z kawałkiem chleba i cebuli, co chroniła przed...

Delikatnie wypytałem ich o Putina... - Widzisz stary, to dla nas zagadka. Sobczak, niby demokrata, swój chłop, a w jego otoczeniu aż roi się od starych komitetczykow. Putin jest jednym z nich. Nic nie wiemy o jego służbie, nie było go przez całe l...

...w przededniu Jubileuszu pozostajemy wciąż rozdzieleni. To, co nas rozdziela, to nasz, ludzki grzech. Tak nie będzie zawsze, nawet jeśli my mielibyśmy nie doczekać, to przecież nadejdzie czas i będzie „jedna owczarnia i jeden Pasterz”. To przyjd...

Mandaty rąbię, pokwitowań nie wystawiam. W domu żona, troje dzieci. Gdyby nie te mandaty, jak by nam za sto siedemdziesiąt hriwien cały miesiąc wyżyć...? Wiem, że to niedobrze, ale wszyscy tak robią, a to znaczy, że mechanizm nie taki jak trzeba. ...

Minęło już prawie dwadzieścia lat od czasu, kiedy to w moje ręce trafiła bardzo piękna i ważna książka starego wilniuka, profesora Karola Górskiego, Studia i materiały z dziejów duchowości. Kiedy zagłębiłem się w jej lekturę, zupełnie...

Syn męczennika za wiarę katolicką napisał w 1991 roku: „Nigdy nie czytałem Biblii. Kiedy poznałem prawdę o mordzie popełnionym na moim ojcu i jego towarzyszach, zwłaszcza zaś epilog sprawy — uwierzyłem, że szatan istnieje”. I wymienił z imienia i ...

Polaków w Ostaszkowie było ponad sześć tysięcy. Z dala od umęczonej wojną Ojczyzny, z dala od rodzin, na świętym miejscu, które tak niedawno widziało męczeńską śmierć swoich prawowitych gospodarzy — mnichów z Pustelni świętego Nila. „Przyja...

Czy po tragedii „Kurska” Rosja wyrzeknie się ambicji imperialnych? Władimir Putin pochodzi z pokolenia i środowiska ludzi, którzy wierzą, że piętnaście lat temu Związek Sowiecki rozkwitał, że zniszczyła go gorbaczowowska pieriestrojka. Póki on sam...

Ojciec Zenon Styś przysłał mi na Ukrainę piękny prezent: drugi tom z biblioteki IRE PER MUNDUM Franciszkanizm w spotkaniu z duchowością Kościołów Wschodnich. Mogłem wreszcie, po kilku latach spóźnienia, zabrać się za lekturę dokumentu, którego wagę, z perspek...

Polski ksiądz na wschodniej Ukrainie idzie do ludzi nie tylko z sakramentami, ale i z kawałkiem zwykłego chleba. Siostry szarytki pomagają mu wykarmić biednych. Siostra Stasia całe dorosłe życie spędziła u szarytek, Sióstr Miłosierdzia...

To prawdziwa księga, pełna przemyśleń, które z perspektywy nie tylko rosyjskiego Prawosławia, ale i teorii, nade wszystko zaś praktyki ekumenizmu, zadziwiają swoją głębią, uczciwością aż do bólu, gorącą wiarą. Nie poznałem osobiście Świętej...

Niestety, nie wszyscy — dalece nie wszyscy — hierarchowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej podzielają poglądy księdza arcybiskupa Michała Mudiugina. Nie bez powodów pisze w Liście Apostolskim Orientale Lumen Jan Paweł II: „Na drodze miłości pojawiły się nowe tr...

Źle się stało, że jeszcze w okresie międzywojennym nie została poddana gruntownej analizie sowiecka taktyka walki z Kościołem - szczególnie z Cerkwią prawosławną - w pierwszym okresie władzy bolszewików. Wtedy narodzili się „postępowi” księża i wi...

Boże Narodzenie w Rosji i na Ukrainie — przynajmniej zewnętrznie — nie przypomina naszych świąt. Nie ma tej atmosfery, która w najmniejszej polskiej wiosce objawia się już w grudniowe wczesne poranki, kiedy dzieciarnia z lampionami wędruje na rora...

Niekiedy mówią o nas: Polacy — Żydzi Nowego Testamentu. To prawda, tak jak i Narodu Wybranego nie szczędził nas los. Sami go kusiliśmy, wybierając jakże często Prawdę — zamiast fałszu, Miłość — zamiast nienawiści, Wolność — zamiast niewoli. Nasze ...

To było w Nazarecie. Zaszedłem do Bazyliki Zwiastowania. Wszedłem do środka i nagle coś się stało. Nie mogłem zrobić kroku. Dosłownie skamieniałem. I tylko czułem się taki szczęśliwy. Stan, którego nijak nie potrafię oddać słowami. Nigdy przedtem ...

Któż w Polsce nie śpiewał pieśni i piosenek o zielonej Ukrainie? Kto nie czytał poezji Bohdana Zaleskiego, opisów ukraińskich topoli u Jarosława Iwaszkiewicza, ale także Słowackiego, Malczewskiego, kijowskiego Leśmiana i jeszcze tylu innych, który...

Ksiądz–malwersant, ale gratka dla ówczesnych rosyjskich Barańskich i Urbanów... A do tego obrony starca podjął się znakomity adwokat Fiodor Nikiforowicz Plewako. Sala sądu okręgowego w Jarosławiu pękała dosłownie w szwach, jedni przyszli zobaczyć ...

Płatonow był upadłym kapłanem. Stąd jego cena. Pochodził z głęboko religijnej, związanej z Kościołem prawosławnym rodziny. Jego rodzona siostra, Aleksandra Fiodorowna Płatonowa, znana autorka literatury duchownej, pierwsza powiedziała w oczy bratu...

Chciała Bogu służyć i w żarliwej modlitwie prosiła Go o ukazanie drogi. Legenda głosi, że we śnie ujrzała świętą Marię Egipską, która przekazała jej wieść z Nieba: „Otrzymałaś Kseniu błogosławieństwo Najwyższego na najtrudniejszą z dróg. Będziesz ...

Tym razem nasze drogi powiodły nas na północ od Ałma Aty, w stronę jeziora Bałchasz. Jedno z największych jezior na kuli ziemskiej rzeczywiście geograficznie jest jeziorem, miejscowi zaś ludzie nie bez powodu nazywają je morzem. Wielkie ono i dost...

Współcześnie naukowcy i ludzie pióra pozostawili zagadnienie Boga za sobą w odległej już przeszłości. Ich pisma, leksyka są najpoważniejszym świadectwem kryzysu wiary, ale bodaj jeszcze większym świadectwem kryzysu współczesnego intelektu. ...

Ze związku zubożałego, upartego szlachcica rodem z Rzeczypospolitej, i kazachskiej dziewczyny wyrośli wybitni obywatele ówczesnej Rosji. Minęło już parę lat od czasu, kiedy specjalnie dla mojej Pierworodnej napisałem krótką opowieść o ...

Odpowiedzialność za Kościół wymaga optyki innej niż ta, która nie postrzega niczego poza czubkiem własnego nosa. Można i trzeba różnie „iść na cały świat”. Byle iść. Iść, nie zaś dreptać w miejscu. Jest sobotnie przedpołudnie, za oknem nies...

W sierpniu minęła druga rocznica śmierci metropolity Antoniego Blooma, prawosławnego hierarchy — nade wszystko zaś teologa i kaznodziei — z Londynu. Bodaj jedynego w minionym XX wieku biskupa Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej Moskiewskiego Patriarcha...

Święty Dominik Guzman, bardzo pragnął, żeby jego bracia ponieśli słowo Boże Komanom, żeby wśród nich głosili Ewangelię. Latem 2003 roku po rekolekcjach w karagandyjskim Karmelu dotarł do nas ojciec Marcin. Czekaliśmy na niego prawie tr...

Tekst wystąpienia Stalina rozwiewa wszelkie możliwe wątpliwości na temat agresywnego charakteru jego polityki zagranicznej w przededniu wybuchu II wojny światowej oraz wskazuje na bezpośredni udział jego państwa w rozpętaniu tej wojny. Jesz...

Przynajmniej od ubiegłego stulecia do dziś nasi bracia Ukraińcy sercem Ukrainy nazywają Połtawę. To połtawski język ukraiński uchodzi za najczystszy, jest wzorcem dla innych regionów kraju. Niełatwa to rola. Rezultatem wielowiekowych podziałów i intensyw...

Joanna Brodniewicz, Paweł Kozacki OP: Czy mógłby Pan naszkicować sytuację Kościoła w Kazachstanie? Zdzisław Nowicki: Najliczniejszą grupą etniczną w Kazachstanie są Kazachowie będący nominalnie muzułmanami–sunnitami. To byli koczownicy, którzy dopiero nied...

Muzułmański kustosz mogiły świętej spotkał katolików, którzy go rozumieją! - Dobrze, że macie to święto. To święto pamięci. Człowiek, który nie pamięta, nie ma korzeni. Dziś w meczecie tego nie chcą rozumieć. Księdza Piotra, panią Ludmiłę i...

Dziś na symbolicznych grobach stoją żołnierskie krzyże. Różne na nich nazwiska, tak różne, jak różna była ich Ojczyzna, Najjaśniejsza Rzeczypospolita: polskie, żydowskie, białoruskie, ukraińskie, litewskie, ormiańskie, niemieckie. Bogata była Rzec...

Kiedy w ubiegłą środę powróciliśmy z wyprawy nad Bałchasz, w pracy czekała nas bolesna nowina: od ściany Chan–Tengri — tak nazywa się najwyższy i najpiękniejszy szczyt w kazachstańskiej części gór Tien–Szan — odpadła młodziutka dziewczyna z Poznania. Miała sz...

Czytelniku drogi, gdzie też my razem nie byliśmy? Oczywiście na gościnnych łamach „W drodze”… Tylko jesienią 2004 roku odwiedziliśmy historyczny Taraz, mogiły polskich zesłańców w Czok Paku i Ługawoje, w dniu Wszystkich Świętych nawiedziliśmy grob...

W 1852 roku wydano w Rosji jedyną w swoim rodzaju encyklopedię. Nosiła tytuł Połnoje sobranije istoriczieskich swiedieniji o wsiech bywszych w driewnosti i nynije suszcziestwujuszczich monastyrach i primieczatielnych cierkwach w Rossiji. Gdyby prz...

Cerkiew w Rosji niechętnie przyznaje się do swoich „nowomęczenników” z czasów breżniewowskich. Oni są jak wyrzut sumienia. Czasy breżniewowskie do dziś w Rosji — przynajmniej oficjalnie — nazywane są zastojem. Zastoj to słowo wieloznac...

Dwa zdarzenia z historii Rosji, które pragnę przytoczyć, mrożą krew w żyłach. Czy w historii innych narodów - również polskiego - nie miały miejsca zdarzenia podobne? Nie wiem. Hitleryzm i bolszewizm — albo inaczej sowiecki komunizm — ...

„Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim”: przejdzie czas i Paweł, a za nim tysiące, tysiące wyznawców powtórzą: „Żyję ja — już nie ja — żyje we mnie Chrystus”. Karmiąc się Chlebem i Krwią, powtórzą to swoim życiem. ...

Z doktryny o Bożym pochodzeniu władzy carskiej wysnuje inną: o bezwzględnej konieczności podporządkowania Cerkwi władzy carskiej. Konsekwencją będzie zniewolenie Kościoła wschodniego. Współczesna Rosja zmienia się na naszych oczach. Pojawił...

Była jesień 1996 roku, zbliżał się historyczny dla Polaków listopad. Charkowska Polonia jak co roku przygotowywała koncert na Dzień Niepodległości, który miał odbyć się w Domu Aktora. Robiliśmy wszystko, żeby przy okazji tych koncertów podkreślić uniwers...

Krasnicki to kapłan i człowiek trudnych czasów. Jego postawa była wyjątkowo skomplikowana. W kulminacyjnym momencie swego udziału w życiu publicznym stanął oko w oko z innym, jakże różnym od niego człowiekiem. Niemal wszystkie mniej lub bar...

Dostojewski traktował swój język ojczysty z nabożeństwem. Niestety, wydawcy jego dzieł w Związku Sowieckim byli tego nabożeństwa całkowicie pozbawieni. Tekst o głodzie na Ukrainie, który ukazał się w marcu, miał w redakcji „W...

Głód stał się normą życia. Mało kto w kraju otrzymywał choćby w minimalnym stopniu zadowalającą ilość żywności. Pewnie tylko najwyższe kierownictwo i ludożercy. Niebawem minie dziesięć lat od upadku komunizmu na terytorium byłego Związku So...

Przynależysz do narodu, w którego języku się modlisz. Już więcej niż rok minął od czasu, kiedy pisałem o Lewaszowskiej Pustoszy pod Sankt Petersburgiem. Przypomnę więc tylko: w lesie, który wyrósł pomiędzy wojskowym lotniskiem a&n...