Ktoś mówi: Lubię chipsy. OK. Ale jeśli masz zespoły bólowe, to tych chipsów nie jedz. Chipsy świetnie smakują, bo mają glutaminian sodu. A glutaminian sodu jest jedną z substancji probólowych.
Rozmawiają doktor medycyny, farmakolog Jarosław Woroń i Michalina Kaczmarkiewicz
Czy można zmierzyć ból?
I tak, i nie. Posługujemy się narzędziami do pomiaru bólu – czy to skalą numeryczną, czy analogowo-wzrokową, czy też skalą dla dzieci, która zawiera odpowiednie wzory rysunkowe, albo skalą dla pacjentów w podeszłym wieku. Musimy jednak pamiętać, że zawsze będzie to kwestia subiektywna, tak jak sam ból jest doznaniem subiektywnym. Cierpienie jest trudne do zmierzenia.
Nie ma żadnej maszyny, żadnego sprzętu, który by to obiektywnie ocenił?
Nie. U pacjentów nieprzytomnych stosuje się czasem pośredni, szacunkowy pomiar. Za pomocą urządzenia o dosyć skomplikowanym sposobie działania można próbować się zorientować, na ile tego pacjenta boli. Nie jest to jednak tak proste, jak w przypadku pomiaru glukozy, ciśnienia tętniczego czy saturacji.
Jeżeli kogoś uporczywie boli, to…
Należy poznać przyczynę. Pytamy wtedy o trzy rzeczy: gdzie boli, jak boli, na ile boli. Gdzie, czyli pokaż, gdzie masz to poczucie, że boli najbardziej. Jak – czy: piecze, pali, mrowi, rozsadza, rozpiera, pulsuje, rozdziera czy są zaburzenia czucia. I wreszcie, na ile boli – posługujemy się wspomnianymi już skalami.
Dlaczego i po co w ogóle odczuwamy ból?
Po to, żeby żyć. I dlatego, że jest to sygnał, który ostrzega nas przed tym, że w naszym organizmie może się dziać coś niedobrego. Ból jest fenomenem, jest to jeden z parametrów życiowych informujących nas o tym, że coś nam zagraża. Podwójny mechanizm fenomenu bólu sprawia, że gdy skręcimy czy złamiemy nogę, z powodu bólu nie jesteśmy w stanie iść dalej, czym moglibyśmy pogłębić uszkodzenie. Ale ból będzie nam także towarzyszył, jeżeli ktoś nam tę nogę źle złoży. I w tym drugim przypadku ból nie ma już funkcji biologicznej. No bo o czym ma nas wtedy informować? Może nas jednak pogrążyć. Odebrać nie tylko radość, ale i jakość życia.
Marzenie o życiu bez bólu…
…jest mrzonką. I pewną propozycją samounicestwienia. Oczywiście, mówimy o bólu, który ma wartość biologiczną. Informuje: masz rozrywający ból w klatce piersiowej – wezwij zespół ratownictwa medycznego. Istnieją ludzie, którzy nie odczuwają bólu, ale ceną za to jest bardzo krótkie, niespełna czterdziestoparoletnie, życie. Może ich pokonać każda choroba, której pierwszym objawem jest ból, na przykład zapalenie wyrostka robaczkowego, zawał serca – oni tego nie czują, zatem nie podejmą odpowiednich kroków zaradczych.
Czy są ludzie, którzy przesadnie odczuwają ból?
To jest źle zadane pytanie. Z tą przesadnością odczuwania bólu jest tak, jak mówimy w kampaniach przeciw depresji – najgorszą rzeczą, jaką można powiedzieć chorej osobie, to: Wziąłbyś się w garść, wstałbyś z tego łóżka. Przekładając to na nasz ból, to jest powiedzenie komuś: Już nie przesadzaj z tym bólem, aż tak cię nie może boleć. Tak postawione pytanie sugeruje, że niektóre osoby mogą za pomocą bólu próbować zainteresować sobą otoczenie. I to się oczywiście zdarza. Natomiast są pacjenci, którzy w wyniku nieprawidłowego postępowania terapeutycznego mogą mieć tak zwany zespół hiperalgezji wtórnej, przy którym leczenie bólu zaczyna działać neuroto
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuKup miesięcznik W drodze 2024, nr 03, a przeczytasz cały numer
Oceń