Ambona jest po to, żeby wyrazić wiarę Kościoła. I wiarę księdza, ale ta wiara księdza musi być wewnątrz wiary Kościoła. Każdy ksiądz ma jakiś własny profil wiary. I nie może formatować ludzi według siebie, to znaczy narzucać im swojego profilu wiary.
Rozmawiają ks. Andrzej Draguła i Katarzyna Kolska
Jaki jest stan polskiego kaznodziejstwa?
Bóg jeden raczy wiedzieć.
To wymijająca odpowiedź.
To nie jest wymijająca odpowiedź. Ja po prostu rzadko słucham kazań. Częściej je mówię.
Ale ludzie mówią.
No tak, ludzie mówią.
Że…
Na temat kaznodziejstwa w Polsce jest bardzo wiele różnych opinii, nie wiem, czy przeważają dobre czy złe. Pewnie na fali trendu krytycznego wobec Kościoła przeważają złe. Ucząc moich młodszych kolegów kaznodziejstwa, staram się w nich zaszczepić świadomość, że skuteczność teologiczna kazania czy homilii nie jest tożsama z efektywnością komunikacyjną albo z retorycznym polotem.
A prościej można to powiedzieć?
Kazanie teologicznie skuteczne wcale nie musi być retorycznie dobre. Może być kazanie retorycznie dopracowane, wygłoszone według reguł skutecznej komunikacji i może nie zrodzić teologicznych owoców. Niejednokrotnie kazanie wydaje się słabe, źle skonstruowane, wbrew wszelkim zasadom retoryki, a ktoś przychodzi i mówi, że ono go poruszyło, a nawet zmieniło. Owszem, łaska bazuje na naturze, słowo Boże na ludzkich zdolnościach kaznodziei, ale nie jest nimi zdeterminowane.
Powiem więcej: my zapominamy o pewnej obiektywnej rzeczywistości, że każde kazanie, jakiekolwiek by ono było, ma w sobie pewien potencjał łaski, która działa bez względu na jego retoryczną skuteczność.
Dlaczego więc ludzie mówią, że za długie, że nudne, że o polityce, że znowu do dzieci o aborcji, że nie o problemach, którymi żyjemy?
Co jakiś czas dochodzą do mnie takie głosy, ale czy obecny stan kaznodziejstwa jest rzeczywiście gorszy od kaznodziejstwa sprzed pięciu, dziesięciu, piętnastu czy nawet dwudziestu lat? Myślę, że staliśmy się o wiele bardziej…
Wymagający?
Powiem to inaczej. Być może moja perspektywa jest trochę odmienna od tego, o czym rozmawiamy. Bo ja mam w sobie bardzo silną świadomość kazania jako czynności teologicznej, sakramentalnej, liturgicznej, która w moim przekonaniu działa, a łaska Boża może się ujawnić nawet na zgliszczach składni. A my mamy wobec kazania przede wszystkim takie oczekiwania – ja je przynajmniej tak rozumiem – żeby ono mi się podobało, żeby odpowiadało na moje potrzeby i żeby ksiądz fajnie mówił. Ja natomiast uważam, że niezależnie od tego, czy ksiądz mówi fajnie czy kiepsko, czy retorycznie jest słaby, czy wybitny, to w każdym kazaniu można znaleźć dla siebie jakieś słowo od Boga, pod warunkiem że chce się je znaleźć. Ja się osobiście tym ratuję, gdy słucham słabego kazania.
A czy mógłby ksiądz powiedzieć, po co w ogóle jest homilia?
Jak mówi sobór, homilia jest częścią liturgii.
I ma się odnosić do usłyszanego wcześniej słowa Bożego?
Powinna się odnosić do przeczytanego słowa Bożego, do aktualnie przeżywanej liturgii i do tego zgromadzenia, które właśnie jest w świątyni. To jest bardzo trudne – bo tych ludzi trzeba znać, wiedzieć, czym oni żyją. Jest takie zdanie z pewnego amerykańskiego dokumentu na temat homilii, które mi się bardzo podoba: Musisz wiedzieć, czego ludzie chcą, żebyś im dał to, czego oni potrzebują. Kaznodzieja musi znać ludzi, ich potrzeby,
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuKup miesięcznik W drodze 2024, nr 06, a przeczytasz cały numer
Oceń