Obawiam się, że nie ma uniwersalnej odpowiedzi na te pytania. Każdy konkretny tekst trzeba czytać w jego niepowtarzalnym kontekście historycznym, literackim i teologicznym. Ale najpierw doprecyzujmy.
Po pierwsze, lepiej mówić o przekleństwach, a nie o złorzeczeniach. Słowo „złorzeczenie” to dziś archaizm. Tymczasem autor biblijny – owszem, tak bywa – klnie jak szewc. Każdemu się zdarza. Dopóki wypowiadane słowo nikogo nie krzywdzi i dopóki nie przekraczamy pewnych granic kultury języka – nie ma w tym nic złego. A że przekleństwa pojawiają się w Biblii? Cóż… Biblia ma za autora i Boga, i człowieka. Nic zatem, co Boskie, ale i nic, co ludzkie, nie jest Biblii obce.
Po drugie, nie ma w psałterzu psalmów złorzeczących czy przeklinających od początku do końca, są to raczej pojedyncze wersety. Jak to w życiu bywa – przekleństwo wymsknie się autorowi natchnionemu od czasu do czasu zazwyczaj jako językowa ekspresja wzburzenia, irytacji, niemocy czy niezgody na zastaną sytuację.
Po trzecie, próżno szukać w całej literaturze starożytnej przekleństw tak wyrafinowanych, pięknych i mądrych jak te z psałterza. Biblijne złorzeczenia nie mają nic wspólnego z wypowiadanymi w gniewie nieprzemyślanymi bluzgami. Przeciwnie – są wysoką poezją i teologią.
Panie, niech się nie zawiodę, gdy wołam do Ciebie. To bezbożni niech się zawiodą i zamilkną w krainie umarłych. Niech zaniemówią usta kłamliwe, z pychą i pogardą oskarżające prawego. (Ps 31,18–19)
Pomysł autora biblijnego na Bożą karę dla bezbożnych jest w tym wypadku dość konkretny. Bezbożni mają na zawsze zamilknąć w krainie umarłych, czyli w Szeolu. Przyczyna takiej kary? Ich usta są kłamliwe. W oryginale brzmi to jeszcze mocniej – bezbożni mają „wargi kłamstwa” (hebr. siptê šāqer).
Żydowska teologia życia po śmierci miała wiele wariantów, w ciągu wieków bardzo ewoluowała. Ale zasadniczo Żydzi wierzyli,
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuWykup dostęp do archiwum
- Dostęp do ponad 7000 artykułów
- Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
- Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Zaloguj się
Oceń