„Czytając tekst literacki, jesteśmy w stanie »widzieć oczami innych«, uzyskując szeroką perspektywę, która poszerza nasze człowieczeństwo. Uaktywnia to w nas empatyczną moc wyobraźni, która jest podstawowym nośnikiem zdolności utożsamiania się z punktem widzenia, kondycją, uczuciami innych, bez których nie ma solidarności, dzielenia się, współczucia, miłosierdzia. Czytając, odkrywamy, że to, co czujemy, jest nie tylko nasze, jest uniwersalne, więc nawet najbardziej opuszczona osoba nie czuje się sama” – czytamy w Liście Ojca Świętego Franciszka o roli literatury w formacji kapłańskiej opublikowanym w lipcu 2024 roku (pkt 34). Idąc tropem papieskiej myśli, spróbujemy opowiedzieć o wybranych zagadnieniach teologicznych za pomocą literatury. Stąd tytuł tego cyklu, który przez najbliższy rok będzie się ukazywał na łamach „W drodze”, a w wersji podcastowej na kanale dominikanie.pl w serwisie Spotify w każdą drugą środę miesiąca. Więcej o cyklu: wdrodze.pl/podcast-dobrze-sie-wierzy-literatura.
Bułhakow pokazuje, że naszą jedyną kartą przetargową jest miłość, pojmowana nie w sposób abstrakcyjny jako miłość do wszelkiego istnienia, tylko jako zdolność do poświęcenia się dla kogoś innego.
Rozmawiają literaturoznawca prof. Ryszard Koziołek i Roman Bielecki OP
Jesteśmy w Moskwie lat trzydziestych ubiegłego wieku. Kraj się pogrąża w terrorze politycznym. Na Ukrainie trwa Wielki Głód, który zabił, jak szacują historycy, od trzech do dwunastu milionów osób. W kulturze rozpoczyna się socrealizm. Na czele Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich stoi Józef Stalin – człowiek uważany za jednego z największych zbrodniarzy świata. W takich okolicznościach spotykamy bohaterów Mistrza i Małgorzaty.
Powieści, której pierwsza wersja zatytułowana Konsultant z kopytem została zniszczona przez Michaiła Bułhakowa, niezadowolonego z rezultatów swojej pracy. Natomiast tę, którą czytamy dziś, ukończył w 1932 roku, ale do końca życia, czyli do 1940 roku, wielokrotnie ją poprawiał. Z powodów politycznych ukazała się dopiero długo po jego śmierci, czyli w 1966 roku, rzecz jasna w wersji ocenzurowanej. Fakt, że w ogóle się ukazała, jest cudem. Dla mnie to jedna z tych powieści, które uzasadniają istnienie literatury i potrzebę jej czytania.
W pojawiających się czasem rankingach powieści wszech czasów czy kanonie powieści XX wieku niemal zawsze można ją znaleźć. Skąd się bierze jej fenomen?
Wspaniała historia, powieść w powieści, rozmach narracyjny; groza i humor, miłość, religia, polityka, fantastyka. Wszystko spięte doskonale skonstruowaną fabułą. A w dodatku wyrównanie rachunków z historią za pomocą literatury, czyli sprawiedliwość poetycka.
Co pan ma na myśli?
Słuszna nagroda lub kara, zwłaszcza jeśli nie miał
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuKup miesięcznik W drodze 2025, nr 04, a przeczytasz cały numer
Oceń