Mimo bardzo osobistego doświadczenia zła wierzył, że w człowieku zawsze więcej jest rzeczy godnych podziwu niż potępienia. A gdy słowa takie wypowiada więzień łagrów, żołnierz doświadczony wojną, emigrant – brzmi to niezwykle mocno i przekonująco.
Gustaw Herling-Grudziński lubił szczupaki. Ich smak kojarzył mu się z dzieciństwem i daleką Polską. Gdy w 1995 roku byłam gościem w jego neapolitańskim domu, obiecałam, że w wakacje przywiozę ze sobą wędzonego szczupaka. Nie dotrzymałam słowa, bo następne lato spędziłam z moim nowo narodzonym synkiem. Z Neapolu przyszedł wtedy wzruszający list, kończący się słowami. „Proszę się nie martwić. Jakub Jan jest ważniejszy od szczupaka”. To zdanie na stałe weszło do naszego domowego słownika. Zawsze, gdy je słyszę, staje mi przed oczyma postać Gustawa Herlinga-Grudzińskiego – pisarza, żołnierza, emigranta. Ciepłego, ironicznego myśliciela, który na życie patrzył jak na trudną do rozwikłania tajemnicę. Można się nad nią tylko zadumać…
Człowiek
Życiorys pisarza mógłby się stać kanwą filmu o historii Polski. Urodził się 20 maja 1919 roku w Kielcach. Studiował polonistykę w Warszawie, zajmował się krytyką literacką. Uważał, że zadaniem artysty jest tworzenie dzieł prawdziwie pięknych, mających blask duchowy. W 1940 roku został schwytany przez NKWD i zesłany do obozu pracy pod Archangielskiem. Po wstąpieniu do Armii Polskiej walczył na Bliskim Wschodzie i w kampanii włoskiej. Za udział w bitwie o Monte Cassino został odznaczony orderem Virtuti Militari. Debiutował w Rzymie tomem szkiców Żywi i umarli. Uczestniczył w zakładaniu kwartalnika „Kultura” Jerzego Giedroycia. W Londynie napisał i wydał Inny świat – zapiski sowieckie, który po raz pierwszy ukazał się w 1951 roku w przekładzie angielskim z przedmową Bertranda Russella, a dopiero w 1953 roku po polsku. Potem pracował w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium. W 1955 roku zamieszkał w Neapolu i poślubił Lidię, córkę słynnego filozofa Benedetta Crocego. Po czterech latach we Włoszech powstało pierwsze z ponad 30 jego opowiadań – Książę niezłomny. W Instytucie Literackim wydał Skrzydła ołtarza, Drugie przyjście oraz inne opowiadania i szkice, a także Dziennik pisany nocą. Do 1988 roku, gdy Wydawnictwo W drodze wydało Wieżę i inne opowiadania, był pisarzem drugiego obiegu. W 1991 roku po 52 latach życia na obczyźnie odwiedził Polskę. Zmarł 4 lipca 2000 roku w Neapolu.
Grudziński często zaczynał swoje opowiadania od wyszperanych fra
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuWykup dostęp do archiwum
- Dostęp do ponad 7000 artykułów
- Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
- Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Zaloguj się
Oceń