Józef Maria Bocheński OP

(ur. 30 sierpnia 1902 w Czuszowie zm. 8 lutego 1995 we Fryburgu, w Szwajcarii) Józef Franciszek Emanuel Bocheński wybrał imię zakonne Innocenty Maria. Dominikanin, żołnierz, logik, historyk logiki i filozof, sowietolog, ekonomista.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej herbu Rawicz. Po ukończeniu gimnazjum we Lwowie jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Od 1920 roku studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a po dwóch latach przeniósł się do Poznania, gdzie przez 4 lata studiował ekonomię i ekonomię polityczną.

Niedługo po przewrocie majowym, za namową Jacka Woronieckiego OP, wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu i rozpoczął nowicjat w Zakonie Kaznodziejskim. W 1932 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

Studiował filozofię na Uniwersytecie we Fryburgu, a studia teologiczne odbył w Rzymie w Collegium Angelicum. Obie uczelnie ukończył z tytułem doktora. Jeszcze przed wybuchem wojny zaczął wykładać logikę w Angelicum, dwukrotnie brał udział w Międzynarodowych Kongresach Tomistycznych, a w 1938 r. habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie pracy Z historii logiki zdań modalnych.

Przed II wojną światową opublikował zarys etyki wojskowej pt. De Virtute Militari. Podczas II wojny światowej był kapelanem Wojska Polskiego w 80 pułku piechoty, brał udział m.in. w kampanii wrześniowej i bitwie pod Monte Cassino.

W 1945 r. ojca Bocheńskiego OP mianowano profesorem nadzwyczajnym filozofii współczesnej na Uniwersytecie we Fryburgu. Później został dziekanem Wydziału Historycznego, a w latach 1964-66 pełnił również funkcję rektora tego uniwersytetu. Pod koniec lat 50. założył Instytut Europy Wschodniej we Fryburgu. Jako wielki intelektualista był członkiem wielu stowarzyszeń naukowych i filozoficznych. Gościnnie wykładał na dwunastu uniwersytetach czterech kontynentów. Ponadto pięciokrotnie otrzymał tytuł doktora honoris causa. Myśl ojca Bocheńskiego OP wpłynęła na rozwój filozofii współczesnej do grona jego uczniów należało wielu znanych później myślicieli. Przyczynił się również do odnowy zainteresowania tomizmem wśród polskich teologów i filozofów.

Zainteresowania tego wybitnego intelektualisty wykraczały szeroko poza logikę. Był sowietologiem i znawcą marksizmu; swoje niekonwencjonalne rozwiązania filozoficzne zawarł w ponad trzystu dziełach. Oceniał w nich rozmaite trendy we współczesnym mu społeczeństwie, odnosił się również do kwestii związanych np. z przedsiębiorstwem. W związku ze swoim wykształceniem wygłaszał wykłady także z zakresu ekonomii, dla bankowców. Dorobek ojca Bocheńskiego OP obejmuje około 1000 publikacji, w tym wiele tłumaczeń na języki świata.

Znany ze swojej energiczności i dystansu wobec konwencjonalnych form zachowania, w wieku prawie 70 lat uzyskał licencję pilota.

Józef Maria Bocheński OP, Podręcznik mądrości 

3 maja 1987 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez władze RP na uchodźstwie.

W uznaniu zasług, uchwałą z 18 października 2019 r., Senat RP IX kadencji zdecydował o ustanowieniu roku 2020 Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego OP.

Negocjator w Teatrze Telewizji

10 lutego 2020 roku w Teatrze Telewizji TVP miała miejsce premiera spektaklu „Negocjator”, który opowiada o wydarzeniach z 6 września 1982 r. Tego dnia miał miejsce atak terrorystyczny na polską ambasadę w Bernie. Bocheński OP stał się negocjatorem, który pomógł szwajcarskim służbom w rozpracowaniu czteroosobowego oddziału napastników, członków Powstańczej Armii Krajowej, domagających się zniesienia stanu wojennego w Polsce. W rolę dominikanina wcielił się Sławomir Orzechowski.

Nakładem Dominikańskiego Studium Filozofii i Teologii ukazała się książka Poza logiką jest tylko absurd. Filozofia Józefa Marii Bocheńskiego OP, zawierająca m.in. niepublikowany dotychczas tekst z wczesnego okresu jego twórczości, poświęcony kwestii metafizycznej tajemniczości śmierci.

Robert Zadura o ojcu Bocheńskim OP