W kółko słyszę, że Kościół ma się nie mieszać do polityki. Mam ochotę powiedzieć, że krzyż powinien być w centrum polityki. Po to, aby zrozumieć, że każdy z nas jest winny temu, co się u nas dzieje, że to my jesteśmy przyczyną dziejącego się zła.
Tomasz Maćkowiak: Co oznacza często pojawiający się postulat, aby przestrzeń publiczna była wolna od symboli religijnych?
Michał Łuczewski: To jest postulat, który w rzeczywistości oznacza, że przestrzeń publiczna ma być wolna od „twoich” symboli religijnych, ale pozostać w niej mają „moje” symbole religijne.
No nie, ja czytam, że przestrzeń publiczna ma być w ogóle wolna od symboli religijnych. Widuję nawet w publicystyce pojęcie „pusta przestrzeń publiczna”.
Postulat „pustej przestrzeni” w Europie oznacza, że ma to być przestrzeń bez krzyży, które od wieków są na naszym kontynencie symbolem chrześcijaństwa. Ale nie ma czegoś takiego jak „pusta przestrzeń publiczna”. Nawet ta ewentualna „pustka” też jest znakiem, i to znakiem o charakterze religijnym.
Co ta pustka ma symbolizować?
Nic. I to jest adekwatny symbol, bo on symbolizuje to, co tam naprawdę jest. To jest religia nicości. Pustka to symbol naszego lęku, że możemy mieć jakąś jedną określoną tożsamość. Ta wymarzona pusta przestrzeń, ta pusta ściana jest symbolem zagubienia zachodniego świata. Przywodzi mi to na myśl wiersz Mirona Białoszewskiego Ach gdyby nawet piec zabrali… Moja niewyczerpana oda do radości.
Mam piec
podobny do bramy triumfalnej!
Zabierają mi piec
podobny do bramy triumfalnej!!
Oddajcie mi
piec podobny do bramy triumfalnej!!!
Zabrali.
Została po nim tylko
szara
naga
jama
szara naga jama.
I to mi wystarczy:
szara naga jama
szara naga jama
sza – ra – na – ga – ja – ma
szaranagajama.
Taka szara naga jama przez chwilę nam wystarcza, kiedy nie ma już gorących religii. Ma ona dużą moc i przez pewien czas będzie pochłaniała symbole religijne, ale na koniec i tak im ulegnie, bo pod tą pustką kryją się radykalne postulaty moralne, które bardzo szybko wyjdą na powierzchnię. Ludzie powieszą coś innego, co w praktyce zastąpi ten krzyż. W szarej nagiej jamie na powrót pojawi się jakiś piec. Pusta ściana to symbol krótkiego interregnum między panowaniem silnych, gorących religii.
Nie chodzi tylko o krzyże. Na zachodzie Europy od lat powracają regulacje, które zabraniają używania symboli religijnych w przestrzeni publicznej, i dotyczy to symboli wszelkich religii. Na przykład zakazuje się w szkołach, by uczennice muzułmanki nosiły chusty na głowach, uznając, że taka chusta nie jest po prostu elementem ubioru, tylko symbolem religijnym.
Mówię o Polsce, u nas jest pod tym względem trochę inaczej. Ale też jest czasem tak, że kiedy się pojawia postulat usunięcia symboli muzułmańskich, to chodzi w rzeczywistości o usunięcie symboli chrześcijańskich. Pamiętam swoją rozmowę z pierwszą zdeklarowaną lesbijką w parlamencie Austrii Ulrike Lunacek, która potem została eurodeputowaną. Mówiła mi, że jeśli chcemy zakazu chust na głowach muzułmanek, to przecież zakonnice ubierają się bardzo podobnie, czyli jeśli chcemy być konsekwentni, musimy pozbyć się także symboli naszej katolickiej tożsamości.
Zostało Ci jeszcze 85% artykułuWykup dostęp do archiwum
- Dostęp do ponad 7000 artykułów
- Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
- Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Zaloguj się
.jpg)
Oceń