Jak pokazać świętość
fot. kirill balobanov / UNSPLASH.COM

Ikona jest jak ten sam tekst przetłumaczony na różne języki. Obowiązuje kanon, ale każdy napisze ją inaczej.

Kanoniczną ikonę pisze się na sklejonych deskach. Listwy o szerokości 5–7 cm muszą być ułożone słojami na przemian i spojone dębowymi szpongami, co zapobiega wypaczeniu drewna. Zarówno technologia tworzenia ikony, jak i sposób przedstawiania postaci, barwy i napisy mają znaczenie symboliczne. Samo drewno symbolizuje rajskie drzewo życia, a wydrążone w środkowej desce płytkie wgłębienie, czyli kowczeg – Arkę Przymierza. Przyklejone do desek płótno nawiązuje do legendy o mandylionie, pierwszej ikonie Chrystusa powstałej jeszcze za Jego życia na ziemi. Najlepiej użyć kleju skórnego lub kostnego, ponieważ wszystkie materialne składniki ikony muszą mieć pochodzenie naturalne. Płótno gruntuje się zaprawą klejowo-kredową. Kanon nakazuje nałożyć 12 warstw symbolizujących 12 apostołów i 12 pokoleń Izraela. Po wyschnięciu zaprawy ikonopis szlifuje ją i nanosi rylcem szkic od ręki albo ze wzornika. Potem nakłada farbę z naturalnych pigmentów z dodatkiem żółtka jako spoiwa oraz złocenia (kiedyś używano 24-karatowego złota w płatkach) i umieszcza napisy w języku greckim lub staro-cerkiewno-słowiańskim z imionami świętych lub objaśnieniami scen. Na końcu obraz pokrywa kilkoma warstwami werniksu z gotowanego oleju i sykatywy. Postaci na ikonie – Chrystus, aniołowie, Matka Boska i święci – oraz wydarzenia z Pisma Świętego muszą być przedstawione zgodnie z kanonem ikonograficznym. Twarze na kanonicznych ikonach mają wydłużone proporcje. Ich duże oczy symbolizują duchowość, wąskie nosy – szlachetność, a wąskie usta – zamknięcie na zmysłowe pokusy. Ciało zawsze spowite jest w szaty nieujawniające jego wyraźnych zarysów. Kolory są czyste, nigdy nie miesza się barw. Na obrazach nie ma cienia, a czerń zarezerwowana jest tylko do przedstawień zstąpienia do otchłani, ukrzyżowania i Bożego Narodzenia (czernią malowano jaskinię, w której według wschodniej tradycji przyszedł na świat Chrystus). Ikony malowane są płasko, przeważnie bez perspektywy linearnej. Często stosowana jest tzw. perspektywa odwrócona, w której punkt zbiegu linii perspektywy nie znajduje się na ikonie, ale w miejscu, w którym przebywa osoba modląca się. Często też najważniejsze osoby namalowane są w większej skali. W prawosławiu odstąpienie od kanonu uważane jest za herezję.

Połowa marca tego roku, klasztor ojców dominikanów w Gdańsku. Na długim stole stoi krzesło spowite w błękitnoszarą draperię. Wokół siedzą kobiety pochylone nad deseczkami. Są w różnym wieku, od trzydziestolatek do starszych pań. Chwilę wcześniej odmówiły modlitwę. „Boski Mistrzu wszystkiego, co istnieje, oś

Zostało Ci jeszcze 85% artykułu

Wykup dostęp do archiwum

  • Dostęp do ponad 7000 artykułów
  • Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
  • Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Wyczyść

Zaloguj się

Jak pokazać świętość
Małgorzata Wyszyńska

przez 13 lat była dziennikarką „Gazety Wyborczej” w Poznaniu, specjalizowała się w tematyce społecznej i reportażu. Przez kolejnych 10 lat pracowała w miesięczniku „Press”, gdzie zajmowała się problemami etycznymi mediów, prasą, a także lokalnymi i regionalnymi rozgłośniami...

Produkt dodany do koszyka

Zobacz koszyk Kontynuuj zakupy

Polecane przez W drodze