(ur. 13 listopada 354 w Tagaście [ob. Algieria] – zm. 28 sierpnia 430 w Hipponie [Algieria]) – Aureliusz Augustyn z Hippony, łac. Aurelius Augustinus – filozof, teolog, organizator życia kościelnego, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi Prawosławnej, jeden z ojców i doktorów Kościoła, znany jako Doctor Gratiae (doktor łaski), pisarz o berberyjskich korzeniach.
Augustyn urodził się w średniozamożnej rodzinie, z ojca Patrycjusza, poganina, i matki Moniki – chrześcijanki, pochodzącej prawdopodobnie z rodziny berberyjskiej. Więcej o świętej Monice, patronce matek i wdów, na stronie brewiarz.pl.
Ewolucja
Augustyn przeszedł ewolucję od okresu młodości, kiedy zajmował się głównie filozofią, do wieku dojrzałego, kiedy poświęcił się teologii. Był teologiem ściśle przestrzegającym metodologii filozoficznej, która służyła mu do naukowego wyrażenia prawd objawionych.
W latach 388-401 prowadził polemiki z manichejczykami . W 412 r., wraz z wydaniem De peccatorum meritis et remissione et de baptismo parvulorum (O karach za grzechy i ich odpuszczeniu oraz o chrzcie dzieci), rozpoczął polemiki z pelagianami.
Równolegle do polemik, przez ok. czterdzieści lat pisał traktaty i listy na tematy teologiczne. Głosił homilie i katechezy chrzcielne – spisane i zachowane. Z dzieł o tematyce biblijnej najgłośniejsze są Objaśnienia psalmów oraz Homilie na Ewangelię św. Jana i Listy św. Jana oraz dzieło hermeneutyczne O nauce chrześcijańskiej (De doctrina christiana). Poruszał tematy dogmatyczne i moralne. Najbardziej znane jest dzieło O Trójcy Świętej.
Włączał się także w dysputy z arianami i pryscilianistami. W obszernym dziele Państwo Boże polemizował ze światem pogańskim. U początków swej posługi biskupiej powstały też jego biograficzne Wyznania (397-401 r.).
Nawrócenie
Augustyn z Hippony, dorastając, wybrał hedonistyczny styl życia. Związał się z sektą manicheistyczną. Jego matka niestrudzenie modliła się o nawrócenie syna. Obawiając się o niego, jeździła za nim do Kartaginy, Rzymu i Mediolanu. Pewien biskup miał powiedzieć: „Matko, jestem pewien, że syn tylu łez musi powrócić do Boga”.
W wyzwoleniu z wiary w astrologię pomogła Augustynowi rozmowa z jednym z jego przyjaciół, Firminusem (386 r.). Ponieważ czytał wiele dzieł filozoficznych platońskich i neoplatońskich, przełożonych z greki na łacinę przez Gajusza Mariusza Wiktoryna, sławnego retora i filozofa, który nawrócił się w 355 r., Augustyn zaczął studiować Pismo Święte – przede wszystkim listy św. Pawła. Pod koniec sierpnia 386 r. odwiedził go Pontycjan, wysoki urzędnik cesarski z Afryki – głęboko wierzący katolik. Opowiedział mu o swoich dwóch współtowarzyszach, którzy w Trewirze wstąpili do zakonu założonego przez św. Antoniego Wielkiego. Augustyna opanowało silne pragnienie, żeby do niech dołączyć. Postanowił na dobre porzucić dotychczasowe zajęcie, wypełnił ostatnie obowiązki profesora retoryki i wyjechał na podalpejską wieś Cassiciacum, aby nabrać sił i przygotować się do przyjęcia chrztu.
W Cassiciacum doświadczył niespodziewanego przeżycia duchowego, które miało decydujący wpływ na jego dalsze życie. Usłyszał w ogrodzie głos jakby dziecka powtarzający: „Weź to i czytaj!” (tolle et lege!). Gdy otworzył Biblię na przypadkowej stronie, znalazł fragment Rz 13, 13-14, mówiący o zaniechaniu ucztowania i uprawiania rozpusty oraz o „przyobleczeniu się w Chrystusa”. Augustyn doznał odczucia wyzwolenia z dotychczasowego przywiązania do nieuporządkowanego seksu, zapragnął także zostać celibatariuszem. Wkrótce podzielił się swoimi przeżyciami ze swoją matką, od dawna modlącą się o jego nawrócenie.
Na początku marca 387 roku Augustyn wrócił do Mediolanu. Tam, w Wielką Sobotę, w nocy z 24 na 25 kwietnia 387 r., wraz z synem Adeodatem (ur. 373 r.) i przyjacielem Alipiuszem przyjął chrzest z rąk bispkupa Ambrożego. Miał wówczas 33 lata.
Sen
Znany jest sen świętego Augustyna, w którym zobaczył dziecko usiłujące na plaży przelać muszelką zawartość morza do dołka wykopanego w piasku. Wobec zadziwienia Augustyna, dziecko miało odpowiedzieć: „Prędzej przeleję morze do tego dołka, niż ty, Augustynie, swoim umysłem pojmiesz tajemnicę Trójcy Świętej”.
Augustyn zmarł w 430 roku, po prawie 40 latach ofiarnej służby Kościołowi, gdy Wandale oblegali jego siedzibę biskupią. Od VIII w. jego ciało spoczywa w Pawii.
Święty Augustyn uchodzi za jednego z największych teologów Kościoła powszechnego. Był wielkim myślicielem, który wywarł ogromny wpływ na rozwój zachodniej teologii i filozofii. Chociaż był przede wszystkim teologiem, krzewicielem wiary chrześcijańskiej, stworzył też liczne koncepcje, ważne dla refleksji filozoficznej. Jest najważniejszym filozofem chrześcijańskim starożytnego Rzymu. Nie należy pomijać jego wkładu także w życie zakonne Kościoła, gdyż sam czerpał siłę dla swoich wielkich działań z tego źródła.
Przedstawia się go z sercem przeszytym strzałą, które trzyma w lewej dłoni: jest to symbol miłości, która w jego życiu i nauczaniu zajmuje centralne miejsce. Jest jednym z czterech wielkich doktorów Kościoła Zachodniego. Patron augustianów, kanoników regularnych, magdalenek, Kartaginy; drukarzy, wydawców, teologów. W ikonografii św. Augustyn przedstawiany jest w stroju biskupim, czasami jako zakonnik.
Nakładem Wydawnictwa W drodze ukazał się wybór jego tekstów pt. 365 dni ze św. Augustynem, którego dokonał John E. Rotelle OSA.
