fot. archiwum redakcji

Stanisław Barańczak

(ur. 13 listopada 1946 r. w Poznaniu – zm. 26 grudnia 2014 r w Newtonville, USA) – polski poeta, krytyk literacki, tłumacz, absolwent polonistyki na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, jeden z najważniejszych twórców Nowej Fali, działacz Komitetu Obrony Robotników, od 1981 r. wykładowca na Harvard University, tłumacz m.in. Williama Szekspira, Emily Dickinson, Elizabeth Bishop, Edgara Allana Poe, Seamusa Heaneya, piosenek Beatlesów.

W czasie studiów był kierownikiem literackim Teatru Ósmego Dnia, należał do poznańskiej grupy poetyckiej pod nazwą „Próby”. Doktoryzował się w roku 1973 na podstawie rozprawy o twórczości Mirona Białoszewskiego. Był pracownikiem naukowym do 1977 r., wówczas został usunięty z uczelni za działalność we współzakładanym przez niego Komitecie Obrony Robotników. Skazano go na rok więzienia w zawieszeniu w sfingowanym procesie o przekupstwo oraz objęto zakazem publikacji.

Publikował pod pseudonimami Barbara Stawiczak, Szczęsny Dzierżankiewicz, Feliks Trzymałko, Hieronim Bryłka, J.H., Jan Hammel, Paweł Ustrzykowski, S.B., Sabina Trwałczańska, St.B., Tomasz Niewierny.

Istotna część działalności opozycyjnej Barańczaka wiązała się z edukacją: wykładał on między innymi na Uniwersytecie Latającym w Krakowie i w Poznaniu, a także – w 1978 r. – brał udział w organizowaniu Towarzystwa Kursów Naukowych. Po powstaniu „Solidarności” poeta zaangażował się w ten ruch.

W 1972 r. Barańczak otrzymał nagrodę Kościelskich, w 1990 r. nagrodę PEN Clubu za przekłady, a w 1999 r. – Nike za tomik Chirurgiczna precyzja. W listopadzie 2006 roku odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Poeta jest również honorowym obywatelem miasta Poznania oraz doktorem honoris causa Uniwersytetów: Śląskiego i Jagiellońskiego.

W 2009 roku autor Etyki i poetyki otrzymał Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius za całokształt twórczości, lecz ze względu na rozwijającą się u niego chorobę Parkinsona zrezygnował z uczestnictwa w ceremonii wręczenia nagrody.

Brat pisarki Małgorzaty Musierowicz, siostrzeniec bł. ks. Mariana Konopińskiego, wujek Emilii Kiereś.