Materiały dla mediów | 16.11.2021

„Akwinata”, Eleonore Stump

Wydawnictwo W drodze oraz Instytut Tomistyczny oddają do rąk czytelników pierwsze polskie wydanie znakomitego i inspirującego opracowania myśli filozoficznej Tomasza z Akwinu, autorstwa Eleonore Stump, określonej niegdyś mianem „najbardziej nieprawdopodobnego tomisty na świecie” – „Akwinata” (tyt. oryg. „Aquinas”).

Zgodnie z zamierzeniem autorki książka ta uwzględnia zarówno historyczny kontekst, w którym formułował swoje koncepcje Doktor Anielski, jak i zestawia dorobek Akwinaty z późniejszymi myślicielami, w tym również współczesnymi. Jak bowiem zauważa Stump:

Tego rodzaju dwutorowe analizy powinny być przedmiotem wszelkich filozoficznych badań nad tekstami myślicieli z poprzednich epok. Jeśli nie zachowuje się w nich historycznej precyzji, mogą one przynieść filozoficznie interesujące rezultaty, lecz nie da się ich uznać za realne badania nad dorobkiem danej postaci historycznej. Z drugiej strony, jeśli właściwe minionym okresom poglądy przedstawia się w taki sposób, że nie wnoszą one niczego do aktualnych dyskusji, wówczas pozostają one tylko muzealnymi eksponatami, nie zaś żywymi rozmówcami, zdolnymi nadal wpływać na myśl filozoficzną.

W imię lepszego uwydatnienia światopoglądu Tomasza autorka zrezygnowała z uszeregowania materiału zgodnie ze współczesnym podziałem na dziedziny filozoficzne, decydując się zamiast tego na zachowanie układu mniej więcej odpowiadającego porządkowi właściwemu Summie teologii. Ponadto, również w duchu wierności podejściu Akwinaty, w swoich analizach uwzględnia ona zarówno tematy ściśle filozoficzne, jak i te, które obecnie zaliczylibyśmy raczej do teologii.

Z takiej właśnie perspektywy Stump analizuje po kolei cztery wielkie grupy zagadnień, dotyczących ostatecznego fundamentu rzeczywistości (w tym głównie metafizyki oraz Bożych atrybutów), natury ludzkiej (duszy, sposobu zdobywania wiedzy i wolności), istoty człowieczej doskonałości (na przykładzie trzech cnót: sprawiedliwości, mądrości i wiary), zaś wreszcie relacji Boga względem ludzi (w kontekście wcielenia, pojednania oraz faktu istnienia cierpienia).

Jak pisze w Przedmowie prof. Stump:

Są takie książki, których napisania mógłby podjąć się tylko młody i niedoświadczony badacz, choć tak naprawdę byłby je w stanie przygotować jedynie dojrzały naukowiec, który wie już wystarczająco dużo, by wzdragać się przed tym zadaniem. Niniejsza praca jest właśnie jedną z nich. Jej bezpośrednim celem jest objaśnienie poglądów Akwinaty z zachowaniem pewnej precyzji historycznej, a także włączenie ich w dialog z analogicznymi dyskusjami, prowadzonymi we współczesnej filozofii.

O autorze:

Eleonore Stump (ur. 1947) – wybitna amerykańska filozof, specjalistka w zakresie filozofii św. Tomasza z Akwinu i ogólnie tomizmu. Od 1992 roku jest profesorem filozofii na Saint Louis University. Wykładała także m.in. na Cornell University, Oberlin College, Virginia Polytechnic Institute and State University, University of Notre Dame, Australian Catholic University oraz na Uniwersytecie Wuhan. Zajmuje się przede wszystkim filozofią średniowiecza, filozofią religii, metafizyką oraz zagadnieniem zła i cierpienia. Jest autorką takich książek, jak Aquinas. Arguments of the Philosophers (2003), The God of the Bible and the God of Philosophers. Aquinas Lecture (2016) oraz Atonement. Oxford Studies in Analytic Theology (2018). W języku polskim ukazała się jej monumentalna praca Wędrówka w ciemnościach. Narracja a problem cierpienia (2020), wydana nakładem Instytutu Tomistycznego oraz Wydawnictwa W drodze.