Klasztor nad Newą na jakiś czas się oddalił – po prawie trzech latach, zaopatrzony w odpowiednie dokumenty, mogłem wyjechać z Rosji. Czysta dialektyka. Nie wyjeżdżałem dotąd, bo nie byłem pewny, czy mnie wpuszczą z powrotem (resztki ograniczeń pandemicznych p...

Dorastałam w latach dziewięćdziesiątych. W samą porę, żeby uwielbiać Guns’n’Roses, nosić za duże flanelowe koszule i marzyć o tym, że pewnego dnia wystąpię w reklamie firmy odzieżowej United Colors of Benetton, która w ostatniej dekadzie starego stulecia zawł...

Koleżanka pochowała mamę. Dwa lata wcześniej odszedł ojciec. Obydwoje dożyli 95 lat. On – więzień Auschwitz, potem dyrektor gastronomiczny prestiżowych warszawskich hoteli, uczący fachu kelnerów i kierowników sal. Ona – urzędniczka i gospodyni domowa, bo ktoś...

Babcia Marysia powtarzała, że chleb się nigdy człowiekowi nie przeje. Miała rację. Ale z tym, co dobre jak chleb, jest tak samo. Nigdy dość spotkań, w czasie których bliskość drugiego człowieka odczuwasz tak, jakby dzieliła cię od niego tylko skóra. Nigdy doś...

Projektowanie duszpasterstwa w parafii nie jest dla mnie rzeczą w żaden sposób oczywistą. Z jednej strony wydaje się, że wiemy, kim jest ksiądz, co to znaczy, że jest proboszczem, kim są parafianie i co należy im zapewnić. Tym, co scala i księdza, i wiernych ...

Rozpoczyna się rok akademicki i w związku z tym jestem trochę w żałobie, bo to kolejny rok, w którym moja obecność na uczelni będzie minimalna. A ciągnie wilka do lasu, oj ciągnie… Dlatego, szanowni Czytelnicy, przygotujcie się na to, że ten tekst będzie miał...

Prócz sobót i niedziel budzę się mniej więcej o czwartej. A raczej jestem budzony. Nie przez śpiew ptaków, tylko przez terkot drukarki. To nie może być nic innego, tylko żona, która przygotowuje się do lekcji. Moja żona uczy francuskiego w szkole podstawowej ...

Co roku mam podobny kłopot z wrześniowym felietonem – trzeba go napisać w połowie wakacji. A to oznacza wielkie prawdopodobieństwo, że świadomość tej powinności obudzi się we mnie w trakcie urlopu. Tak było i tym razem. Leżę sobie na świeżo objedzonym niskim ...

„To było w Krakowie, przed kościołem św. Anny. Wszedłem tam na chwilę modlitwy przy grobie św. Jana Kantego. Gdy wychodziłem, na schodach usłyszałem za sobą: »Proszę księdza!«. Odwróciłem się i zobaczyłem młodą kobietę. Nigdy jej wcześniej nie widziałem. Spyt...

Popłakałem się w łazience pewnego hotelu na trasie Grosseto – Ferrara. A było tak: Upał niewyobrażalny, dlatego pierwszymi rzeczami do załatwienia na miejscu były toaleta i prysznic. Kiedy już usiadłem i bez większego trudu załatwiłem tak zwane potrzeby, wsta...

Zacznę od synodu, ale tylko po to, aby poruszyć temat znacznie szerszy. Syntezy diecezjalne i ta ogólnopolska dość jednoznacznie mówią: Mamy poważny problem z klerykalizmem. Przekornie przypomnę, że jeszcze nie tak dawno, gdy papież Franciszek powiedział o so...

We wrześniu w Tatrach każdy dzień jest krótki. Trzeba mądrze gospodarować czasem. Wyjść przed świtem, gdy wilgoć i chłód liżą gołe łydki i gdy słońce jest jedynie obietnicą. Idzie się szybko, żeby tam – w górze, gdy już wysuną się promienie – móc być jak najd...

Pierwszy dzień sierpnia jest chłodny i dżdżysty. A wczoraj było tak pięknie: poranne chmury, które towarzyszyły paradzie okrętów wojennych na Newie, szybko się rozpierzchły i pod błękitnym niebem, w promieniach słońca miasto mogło radośnie świętować Dzień Mar...

Dwadzieścia lat temu, w czerwcu 2002 roku odbyła się premiera filmu Marka Koterskiego Dzień świra. Kiedy wchodził na ekrany, był komedią, z której do języka potocznego weszło wiele cytatów. Upłynęło dwadzieścia lat, dzieło nie straciło na popularności, ale...

Synod to wydarzenie zbyt wielkiej wagi dla Kościoła, aby mogło przeminąć prawie bez echa. Chyba że echo da o sobie znać po jakimś czasie, gdy raporty synodalne nie tylko trafią na biurko polskiego episkopatu, ale zapisane tam słowa zaczniemy wprowadzać w życi...

Maciej Rybus to piłkarz, który w reprezentacji Polski rozegrał 66 meczów. I chwatit. Polski Związek Piłki Nożnej podjął decyzję, że sportowiec nie będzie już powoływany do kadry. Selekcjoner poinformował go, że nie może też liczyć na grę w mistrzostwach świat...

Ostatnio sporo było o Rosji – co nikogo nie dziwi, skoro rubryka nosi taki tytuł. Dziś jednak postanowiłem dać czytelnikom (i tym dobrowolnym, i tym, którzy zaglądają tu służbowo) chwilę oddechu. Nie tak dawno zakończyliśmy w naszej diecezji, czyli Archidiece...

Powietrze jest lepkie i gęste, a dźwięki wiszą w nim jak dojrzewające owoce na gałęziach. Słyszę wszystko. Śpiew wróbli i kraczące wrony, stukanie dłut za ścianą, głos kobiety, która o coś pyta. Jej zdanie zakrzywia się w górę, tony są najwyższe przed samym z...

„Było nas trzech, w każdym z nas inna krew…” – śpiewał Perfect. Nas było ośmiu. Ale reszta się zgadza: krew w każdym inna, a cel u wszystkich ten sam. Umówiliśmy się na spotkanie w Tomsku, bo każdy z nas – ośmiu jezuitów pracujących w Rosji – obchodzi w tym r...

Zastanawiam się, czy tym razem nie zawiesić tytułu mojego cyklu felietonów. Bo nie siedzę na śląskiej prowincji, tylko na szwajcarskiej. Prowincjonalność się zgadza, bo to głębokie południe kantonu Ticino. No i nisko jak na Szwajcarię – niecałe 300 metrów. Ni...

Do Włoch na wakacje jeżdżę co roku i co roku próbuję odnotować pierwsze obserwacje, pierwsze wrażenia. Są wśród nich te, co zawsze, odkryte i nazwane po raz kolejny, takie same jak zwykle, tyle że odbierane przez człowieka jakoś zmienionego przez epidemię, woj...

Zastanawiam się, co dokładnie zobaczył Dante, kiedy doszedł do końca wędrówki. Boga, ale co dokładnie? Trzy okręgi, w jeden z których, jak człowiek witruwiański, wpisany jest człowiek. I wszystko, co jest rozproszone po wszechświecie, związane miłością… Mi...

Słowo „synod” nie jest dzisiaj odmieniane przez wszystkie przypadki. A taka była intencja papieża. Wyczuwa się raczej napięcie między entuzjastami nowej drogi i zgorszonymi, że taka droga w ogóle ma miejsce. Ten podział przebiega dość typowo: z jednej szuflad...

Od kilku miesięcy rośnie inflacja, a we mnie pęcznieje wrażenie, że nie chodzi tylko o pieniądze. Topnieje wartość nieomal wszystkiego. I choć w portfelu ją odczuć najłatwiej, dewaluacja dotyczy różnych walut – także tych symbolicznych. Jak słowność albo zauf...

Maj i czerwiec to miesiące silnie naznaczone celebracjami pierwszych spowiedzi i komunii świętych, bierzmowań, święceń prezbiterów i prymicji. Powoli do tego pokaźnego już przecież zbioru okazji do świętowania dochodzi jeszcze jedna: święcenia diakonów przezn...

Zacznę od przeprosin. Bardzo przepraszam księdza Mirosława Tykfera, że w czerwcowym numerze pominąłem milczeniem jego majowy felieton W obronie logiki pokojowej, w którym odnosił się (krytycznie) do tego, co napisałem (bardzo krytycznie) w moim kwietniowym fe...

Losy tych dwojga stały się kanwą dla pierwszej radzieckiej rock opery, której tytuł zna kilka pokoleń Rosjan – Junona i Awos. On – to Nikołaj Riezanow, rosyjski szlachcic urodzony w 1764 roku w Sankt Petersburgu. Niezwykle uzdolniony i pracowity zwrócił na si...

Kiedyś w Raszynie znajdował się najwyższy maszt nadajnika radiowego na świecie. Dziś w Raszynie mieszka Iga Świątek, najlepsza tenisistka świata, a o maszcie nikt już nie wspomina. Niedaleko, w linii prostej jakieś dwadzieścia kilometrów, na skraju Puszczy...

Znamy się tylko z widzenia. Z mijanki na schodach, gdy on powoli, miarowo wstępuje do siebie, na drugie, a ja akurat schodzę z pierwszego, ciągniona przez psa na smyczy. Zawsze mnie wtedy dziwi, jak subtelnie mówi „dzień dobry”, jaki ma delikatny głos. Pasowa...

Nie dlatego przyjechałem pracować na Syberii, że rozkochałem się w pięknie rosyjskiej liturgii, kultury, muzyki czy literatury. Do Rosji przyjechałem dla ludzi i ze względu na ludzi. Ci ludzie bowiem – rosyjscy katolicy z Tomska, czyli moi obecni parafianie –...

„O Boże, jesteś Ty! Jesteś i nie mścisz się! Czy jeszcze Ci nie dość zbrodni moskiewskich – albo – alboś sam Moskal! (…). Co się z nią dzieje? Gdzie jest? Biedna! – Może w ręku moskiewskim! Moskal ją prze – dusi – morduje – zabija (…) a ja tu bezczynny, a ...

Czytelników, którzy dzięki lekturze moich felietonów podciągają się w śląskiej godce, czeka dziś rozczarowanie. Ani „metan”, ani „Cano” to nie są śląskie słowa. Metan to po prostu gaz, a Cano to Melchior Cano (+1560), jeden z najwybitniejszych teologów swojeg...

Jestem na osławionym rozjeździe, może tylko na rozdrożu, na którym się chce, lecz niekoniecznie się może. Im jestem starszy, im więcej mam napisanych książek, tym częściej zapraszają mnie biblioteki miejskie, wojewódzkie, gminne, i proponują spotkania. Każde ...

Papież Franciszek nie ma dobrego czasu. Jest krytykowany za swoją postawę i słowa w kontekście wojny w Ukrainie. Temperatura tej krytyki jest jednak znacznie wyższa w Polsce niż w krajach zachodnich. Ktoś powie, że jest to efekt większego nachylenia prorosyjs...

Za oknem na ciemniejącym pogodnym niebie wykwitają właśnie kule kolorowych fajerwerków. Petersburg kończy z przytupem obchody osławionego Dnia Zwycięstwa, a ja myślami biegnę do Nowogrodu Wielkiego, dokąd kilka dni temu wybraliśmy się z braćmi na wiosenną wyc...

Jedna z kozackich pieśni zaczyna się od słów: Na garie stajał Kazak, on Bogu maliłsia. Za swabodu, za narod nisko pakłaniłsia. To bardzo popularna pieśń w Rosji. Powodów do modlitwy nigdy tu nie brakowało. Nie tylko Kozakom. Pani Tatiana opowiadała mi o ty...

W poprzednim numerze „W drodze” pojawił się felieton, w którym autor uznał wypowiedzi Wspólnoty Sant’Egidio w kontekście wojny na Ukrainie za haniebne. Tak określił między innymi słowa – rzekomo wypowiedziane przez ludzi z Sant’Egidio – aby „tych, których nap...

Może ktoś pamięta moje niedawne wzburzenie ocenzurowaniem wystawy „Dante”, którą planowałem z Joanną Kilian dla Muzeum Narodowego w Warszawie. Przypomnę: wedle wszystkich znaków na ziemi (nieba bym w to nie mieszał) poszło o łódkę uchodźczą z Lampedusy, którą...

Piszę te słowa chyba bardziej do siebie niż do was, bo nie wiem, czy ktoś przetłumaczy je na rosyjski i czy sam zechcę je w Rosji opublikować. Muszę jednak jeszcze raz opowiedzieć samemu sobie, zrozumieć i nazwać to, co do was czuję, pojąć lepiej, kim dla mni...

Dużo się mówi w tych dniach o artykule 5 Traktatu NATO, stanowiącym, że zbrojna napaść na jednego z członków tej organizacji będzie równoznaczna z agresją na wszystkich i spotka się z odpowiednią reakcją wspólnoty. To, co się dzieje w Ukrainie, już dawno u...

Od samego rana uwiera mnie dziś cykl wydawniczy miesięcznika. Bo Wielki Post trwa w najlepsze, a tu trzeba pisać felieton, który ukaże się po Wielkanocy. Mówi się trudno: nie jestem w stanie całkowicie uwolnić się od wątku pokutnego. Usiłowałem bowiem ostatni...

Żółte bratki mokną w deszczu na tarasie. Ale główki tulipanów otwierają się i już idą w górę. Wszystko, co najpiękniejsze, jest przed nami. Wiosna w tym roku zjawiła się punktualnie, po czym cofnęła się o krok. Ziemia spija dziś każdą kroplę, z której potem w...

I co ja mam napisać? Że codziennie płaczę? A kto nie płacze? Przecież nie da się nie płakać, patrząc na to, co się dzieje. Nie da się nie płakać, widząc, że gdzieś tam – choć daleko w kilometrach, to tak naprawdę tuż za miedzą – giną niewinni ludzie, niszczon...

Kiedy pomyślę, że poprzedni felieton pisałem o jedną wojnę wcześniej, to ciarki przechodzą mi po plecach. I to nie same, tylko w towarzystwie lęku, czy w ogóle pisanie tego felietonu ma sens, jeśli wydaje się, że jedynym sposobem na skuteczną pomoc Ukrainie j...

Chciałabym napisać, że to podwójnie surrealne, ale nigdy dotąd nie śniła mi się ani wojna, ani ocean. A teraz są naprawdę – jedno i drugie, choć trudno stwierdzić, które bardziej mi się w głowie nie mieści. Siedzę na piasku, każda wywracająca się z hukiem fal...

Chyba każdy felietonista piszący do miesięcznika, zasiadając przed ekranem komputera, myśli o tym, żeby jego tekst, który ukaże się dopiero za trzy tygodnie, nie stracił na aktualności. Dziś, a kończy się powoli pierwsza dekada marca, mam pragnienie zgoła prz...

Czy odczuwacie miłość do ludzi biednych, wymęczonych, zatroskanych? Nie chodzi o estetykę. Chodzi o wrażenie, że macie przed sobą oto-człowieka, człowieka sprowadzonego do samej istoty człowieczeństwa. Do samej wspólnoty z tobą. Ot, tak przeszywającą jak ta, ...

29 lutego 2008 roku. Mosul. Wielkie, pełne życia współczesne miasto w północnym Iraku. Pewnie niewielu z nas kojarzy, że mamy do czynienia z biblijną Niniwą. Tą samą, do której swego czasu z misją nawrócenia został posłany prorok Jonasz. Mieszkająca tam na po...

24 lutego rano jeszcze nie wiedzieliśmy, co to oznacza. Piszę to sześć dni później i nie wiem, jak będzie wyglądał świat w połowie marca. Zobaczyłem w telewizji kolejkę ludzi stojących w Warszawie w tłusty czwartek po pączki. Zaraz potem, a może w odwrotnej k...

Kiedy córka wybrała Walencję, zaczęliśmy wertować encyklopedie i przewodniki. I szybko się okazało, że to najlepsze na świecie miejsce do życia, jedno z najbardziej gościnnych i wygodnych dla tych, którzy przyjeżdżają tylko na jakiś czas. Dla turystów, studen...

Siadam na małym foteliku pośród gotowych bukietów i gawędzę z florystką. Patrzę, jak jej dłonie – odrobinę zaczerwienione i chyba trochę zmarznięte, bo w kwiaciarniach panuje wiecznie wilgotny chłód – wprawnie układają różowe goździki, białe alstromerie i bla...

Zadzwonił Jędrek z informacją, że Zosia nie żyje. Tadek, który był krewnym Zosi, zaniemówił. Cisza w słuchawce trwała kilkanaście sekund, bo Jędrek też już nic więcej nie powiedział. Słychać było tylko, że chlipie. Zosia była przez kilkanaście lat żoną Jędrka...

– Był wtedy bardzo młody, porywający i tak przejmująco mówił o wolności – wspomina Andreę Riccardiego starsza pani, rzymianka, z którą uciąłem sobie krótką pogawędkę wieczorową porą. Rozmawiałem z nią dwa lata temu na wyspie Lesbos. Kontekst nie jest tu bez z...

Ostatnio dopadło mnie wspomnienie z dzieciństwa. Mam w nim chyba pięć lat – na pewno jeszcze nie chodzę do zerówki – i oddaję się czynności wielce odpowiedzialnej. Mianowicie pucuję bysztek. W godce słowo „bysztek” oznacza komplet sztućców, a w praktycznym uż...

Początek lutego spędziłem w Wołgogradzie (dawny Stalingrad), dokąd pojechałem zastąpić miejscowego proboszcza. Taka sąsiedzka pomoc – tylko dwie i pół godziny bezpośredniego lotu samolotem. Wysiadłem w mieście pokrytym zwałami topniejącego śniegu. Długo jecha...

Tego, co się działo w Rzymie równe czterysta lat temu, czyli w sobotę 12 marca 1622 roku, chrześcijański świat jeszcze nie widział. To było wydarzenie ze wszech miar historyczne i pod wieloma względami bezprecedensowe. Po raz pierwszy w czasie jednej ceremoni...

Nie byłem łatwym nastolatkiem. Nie lubiłem ograniczeń, także tych kościelnych. Kiedy słyszałem o poście, punktem honoru było dla mnie, żeby go nie zachować. Może nie zawsze tak się zdarzało, ale pamiętam dni, gdy na oczach moich rodziców ostentacyjnie jadłem ...

Kilka tygodni temu rozmawiałem z kolegą, który duszpasterzuje w wielkim mieście. Nawiedził mnie na śląskiej prowincji, a ponieważ mój nieoceniony wikariusz jest na urlopie i rzadko się ruszam z Tychów, dlatego z ciekawością chłonąłem wieści z wielkiego świata...

Pan Kamil spadł mi z nieba. Podobnie jak ciepły deszcz. Mogło być gorzej – mogłam czekać długo na mrozie. W jakimś nigdzie, którego nie potrafiłam nawet umiejscowić mknącemu mi z pomocą miłemu człowiekowi z lawetą. Czekać aż do północy i patrzeć samotnie na f...

Może – biorąc pod uwagę mój syberyjski adres stałego zameldowania – zamieszczone w tytule słowo wyda się komuś dziwne i nieprzystające do rzeczywistości. Bo jak można pisać o ochłodzeniu, skoro się żyje w takim miejscu, które każdemu – nawet temu, kto zamiast...