Nie dziwi, że książka, której celem jest głębsze rozumienie wielu sensów oratorium G.F. Haendla wzbudza zainteresowanie mediów. Poniżej prezentujemy wybrane wzmianki medialne na jej temat.
„Dziennik Łódzki”, „Polska Metropolia Warszawska”, 28 listopada 2025 r., Czas wyrównać drogę na przyjście Mesjasza, Mariusz Grabowski:
Dominikanin dr Błażej Matusiak OP, filolog klasyczny, recenzent muzyczny, eseista i tłumacz, napisał swój własny przewodnik po oratorium Mesjasz Jerzego Fryderyka Haendla. Intrygujący o tyle, że pomyślany jest dla tych, którzy z jednej strony kochają muzykę baroku, z drugiej zaś Biblię przyjmują jako słowo Boże. Apologetyczny zamysł dzieła o. Matusiak wykłada następująco: „Cel książki jest prosty: przez głębsze rozumienie wielu sensów tego oratorium przyswoić sobie to dzieło, tak żeby móc na koniec powiedzieć: Mesjasz Haendla to mój Mesjasz. Amoże nawet: to mój Mesjasz”. Można powiedzieć, że książka jest dla zainteresowanych przede wszystkim duchowym przesłaniem oratorium.
Wypisy z ksiąg prorockich
W warstwie krytycznej Mój Mesjasz poświęcony jest analizie oratorium skomponowanego w 1741 r. (ponoć w zaledwie dwa tygodnie) i wystawionego po raz pierwszy w 1742 r. w Dublinie. To najpopularniejsza kompozycja Haendla, ze słynnym chórem „Hallelujah”, które zaliczane jest do najbardziej rozpoznawalnych utworów niemieckiego kompozytora późnego baroku.
Legenda podaje, że podczas wykonania „Hallelujah” obecny na koncercie król Jerzy II wstał z miejsca, a wraz z nim cała publiczność. Tradycja ta została zachowana w Wielkiej Brytanii do dziś. Bp Edward Synge napisał po premierze „Pan Handel, tak jak w swoich oratoriach znacznie przewyższa wszystkich innych kompozytorów, jakich znam, tak w owym słynnym, pod tytułem Mesjasz, przewyższył, wydaje się, samego siebie”.
Tekst oratorium, czyli libretto złożony z 52 części, został zaczerpnięty z wersetów Pisma Świętego, głównie ksiąg prorockich Starego Testamentu. Ich wyboru i zestawienia dokonał Charles Jennens. Wedle niego Mesjasz odnosił się do Wielkanocy, lecz dziś równie często dzieło wykonywane jest w okresie Bożego Narodzenia.
Haendel ewangelizator?
Cytowany przez o. Matusiaka Christopher Hogwood, klawesynista, dyrygent i muzykolog, który swojego Mesjasza wykonał w 1980 r. wraz z Academy of Ancient Music, pisał: „Choć jest to w pełnym tego słowa znaczeniu dzieło kompozytora teatralnego, nie ma w nim dramatu w znaczeniu teatralnym. Brak jest walczących stron, nie ma konkretnego wskazanego – protagonisty; tekst koncentruje się na proroctwie i jego wypełnieniu, a dramat ukazany jest nie wprost, lecz poprzez sugestie i relacje, prawie nigdy zaś za pomocą opowiadania”.
Wiele wskazuje na to – o. Matusiak zdaje się to potwierdzać – że zarówno dla Haendla, jak i Jennensa Mesjasz miał stać się w założeniu narzędziem ewangelizacji do głoszenia przesłania Ewangelii szerokim masom odbiorców. Podjęli oni nawet dość kontrowersyjną decyzję, aby wykonywać oratorium w głębi audytoriów teatralnych zamiast we wnętrzu świątyń po to, aby dotrzeć do szerszej publiczności.
Co więcej, Haendel zaangażował do partii solowych artystki takie jak np. Susannah Maria Gibber, kobietę – jak mówiono wówczas – o ” nieobyczajnej proweniencji”, ale ” mającej posiadać umiejętność przenikania do ludzkich serc swoim głosem”, w przeciwieństwie do innych, bardziej uzdolnionych wokalistów, dostarczających jedynie wrażeń estetycznych.
radiopoznan.fm, Co Haendel naprawdę zawarł w „Mesjaszu”?, Jacek Butlewski:
Ojciec Błażej Matusiak już na wstępie podkreśla, że opracowań dotyczących słynnego oratorium jest mnóstwo. Sam jednak deklaruje, że w swojej książce, wydanej nakładem Wydawnictwa W Drodze, chciał wydobyć to, co Haendel naprawdę w „Mesjaszu” zawarł, a co łatwo przeoczyć. Zwraca też uwagę, że pisze z perspektywy księdza i duchownego.
Haendel pracował nad dziełem bardzo szybko, co stało się pretekstem dla tworzących legendy o boskim natchnieniu. Jak zauważa ojciec Matusiak, tempo pracy nad tym utworem wcale nie odbiegało od tempa, w jakim kompozytor tworzył wiele innych swoich dzieł. A jednak już w jego czasach wywoływał on ogromne emocje – jeden z ówczesnych dziennikarzy po wysłuchaniu „Mesjasza” miał napisać, że to najpiękniejsza kompozycja muzyczna, jaką kiedykolwiek słyszano (…).
Pełna treść dostępna jest na stronie: radiopoznan.fm.
„Dziennik Łódzki”, „Polska Metropolia Warszawska”, „Głos Pomorza”, „Głos Koszaliński”, „Głos Szczeciński”, 28 listopada – 5 grudnia 2025 r., Niezbędnik czytelniczy – Najsłynniejsze oratorium świata, Agaton Koziński:
„Mesjasza” Georg Friedrich Handel skomponował w 1741 r. Ta książka przybliża nam historię i znaczenie tego epickiego oratorium. Pozwala lepiej zrozumieć przesłani.
kultura.poznan.pl, Do kogo należy Mesjasz?:
Czołowej pozycji „Mesjasza” Georga Friedricha Haendla w kanonie literatury muzycznej nie trzeba nikomu uzasadniać, jednak wartość tego oratorium nie ogranicza się tylko do muzyki. Jest to przede wszystkim synteza chrześcijańskiej myśli teologicznej opisującej postać Zbawiciela. Ta myśl może poprzez sztukę rezonować w ludzkiej duszy oraz skłaniać do refleksji nad personalnym stosunkiem do wiary. Aby zmierzyć się z taką perspektywą dzieła i głębiej wniknąć w materię „Mesjasza” Wydawnictwo w Drodze i Miasto Poznań zapraszają na koncert połączony z prelekcją, który odbędzie się w najbliższy piątek, 28 listopada, w kościele oo. Dominikanów przy Alei Niepodległości.
Chociaż oratoria nie są dziełami scenicznymi, to z reguły przedstawiają jakąś akcję dramaturgiczną. Haendel pozostawił po sobie ponad dwadzieścia kompozycji tego gatunku: można poznać dzięki nim historię m.in. Estery, Saula, Samsona, Judy Machabeusza czy Jefty. Jednak „Mesjasz” wymyka się tej konwencji – nie występują w nim konkretne postaci, a treścią dzieła jest metafizycznie przedstawiony plan zbawienia człowieka. Pierwsza część zawiera proroctwa dotyczące przyjścia Mesjasza, druga jest opisem zbawczej męki oraz wywyższenia Chrystusa (kończy się ona słynnym „Alleluja”), trzecia zaś, to głoszenie powszechności zbawienia, które jest udziałem całej ludzkości. Za przygotowanie tekstu oratorium odpowiada Charles Jennens, lecz w całości pochodzi ono z angielskojęzycznego przekładu Biblii, w szczególności z ksiąg prorockich Starego Testamentu oraz listów św. Pawła. Dzieło entuzjastycznie przyjęte po prapremierze w Dublinie w 1742 roku w konserwatywnym Londynie początkowo nie odniosło sukcesu właśnie z powodu zderzenia quasi-operowej formy (a więc przypisanej sferze profanum) z silnie religijną treścią. Dopiero po siedmiu latach Anglicy oswoili się z teatralnym przedstawieniem sacrum i docenili „Mesjasza”, który od tego czasu nie stracił na popularności (…).
Pełna treść dostępna jest na stronie: kultura.poznan.pl.
doxa.fm, Książka pt. „Mój Mesjasz. Przewodnik po oratorium G.F. Haendla”:
„Mój Mesjasz” to wyjątkowe zaproszenie do świata jednego z największych arcydzieł muzyki – oratorium Georga Friedricha Haendla, stawianego obok Pasji według św. Mateusza Bacha czy fresków Michała Anioła. Autor, Błażej Matusiak OP prowadzi czytelnika przez warstwy znaczeń najpopularniejszej kompozycji Haendla, ukazując jej duchową głębię, biblijne zakorzenienie oraz emocjonalną intensywność.
Miłośnik muzyki i znawca Pisma Świętego – tworzy przewodnik, który ma pomóc odkryć Mesjasza jako dzieło osobiste: takie, które zrozumiane i przeżyte staje się „moim Mesjaszem”. Książka odsłania historię powstania oratorium napisanego w zaledwie dwa tygodnie, analizuje jego 52 tekstowe części ułożone przez Charlesa Jennensa oraz przybliża przesłanie niosące od wieków słynne Hallelujah.
Ta publikacja łączy w sobie opis, refleksję oraz duchową wrażliwość. To propozycja dla miłośników muzyki barokowej, melomanów, osób zainteresowanych teologicznym sensem sztuki, jak i wszystkich, którzy pragną lepiej zrozumieć dialog między Biblią a muzyką. Nietypowa, a jednocześnie głęboko poruszająca – pozwala odkryć, że za wielkim dziełem stoi jeszcze większa opowieść.
Więcej szczegółów można znaleźć na stronie Wydawnictwa W drodze, a także w samej publikacji.
Radio Doxa objęło książkę patronatem medialnym
dorzeczy.pl, info.dominikanie.pl, Listopadowe nowości W drodze:
W listopadzie br. dominikańskie Wydawnictwo W drodze oddaje do rąk czytelników trzy nowości: „Czystość – pojednanie zmysłów” bp. Erika Vardena OCSO, „Módl się, decyduj i się nie martw. Rozeznawanie woli Boga w 5 krokach” autorstwa Jackie i Bobbiego Angel, i Michaela Schmitza, oraz „Mój Mesjasz. Przewodnik po oratorium G.F. Haendla” Błażeja Matusiaka OP.
Pełna treść informacji prasowej dostępna jest na stronie: dorzeczy.pl.
wszystkoconajwazniejsze.pl, Obietnica zmartwychwstania w ciele i odkupienia od upadku Adama:
Według rozpowszechnionego mniemania Stary Testament nic nie wie o zmartwychwstaniu ciał. Przeczy temu cytat z Księgi Hioba. Pragnienie widzenia Boga przewija się przez Stary Testament, a odpowiedzią na nie jest Chrystusowe błogosławieństwo: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą”. Już tu czyste, uzdrowione spojrzenie pozwala widzieć Boga w świecie naznaczonym grzechem i śmiercią – pisze Błażej MATUSIAK OP w swojej nowej książce „Mój Mesjasz. Przewodnik po oratorium G.F. Haendla”.
o triumfalnym Alleluja ostatnia część oratorium zaczyna się w zupełnie innym nastroju, intymnie, czule, błogo. To spokojna pewność. To, co zostało ogłoszone całemu światu, teraz przyjmuje poszczególny wierzący. A przecież Jennens i Haendel otwierają nam Księgę Hioba, wielki poemat o krańcowym cierpieniu, które spotkało sprawiedliwego.
Pokusa rozpaczy jest blisko, przyjaciele próbują zagadać nieszczęście Hioba, to snując banały, to znienacka go atakując, to znów wznosząc się na wyżyny poezji. Wreszcie przemawia Bóg i kieruje wzrok Hioba na to, co w świecie nadzwyczajne, godne podziwu i przekraczające możliwości ludzkiego pojmowania. Księga ta całkiem otwarcie odpowiada tajemnicą na tajemnicę. Hiob zyskuje pocieszenie dzięki zagadkom, ale zyskuje je naprawdę (…).
Obszerniejszy fragment tekstu dostępny jest na stronie: wszystkoconajwazniejsze.pl.
tygodnik „Idziemy” (nr 49/2025) oraz idziemy.pl, Nie tylko dla melomanów:
„Mesjasz” Georga Friedricha Haendla to jedno z pomnikowych dzieł, stawiane na równi z Pasją Mateuszową Jana Sebastiana Bacha i freskami z Kaplicy Sykstyńskiej Michała Anioła.
Książka Błażeja Matusiaka OP jest pomyślana jako dar od kogoś, kto kocha muzykę, a Biblię przyjmuje jako słowo Boże. To przewodnik dla każdego, kto chce zrozumieć „Mesjasza”. Trzon książki to komentarz do oratorium. Wprowadzenie zaś zawiera niezbędne informacje o znaczeniu tytułu dzieła, gatunku oratorium, komponowaniu „Mesjasza”, jego wykonywaniu za życia twórcy i później, a także o godnych polecenia nagraniach utworu – wskazuje autor. – Cel książki jest prosty: przez głębsze rozumienie wielu sensów tego oratorium przyswoić sobie to dzieło, tak żeby móc na koniec powiedzieć: „Mesjasz” Haendla to mój „Mesjasz”. A może nawet: to mój Mesjasz – dodaje o. Matusiak, filolog klasyczny, doktor nauk humanistycznych i recenzent muzyczny.
Oceń