W ciągu ponad czterdziestu lat życia w Towarzystwie Jezusowym przeżyłem bardzo wiele odejść z zakonu. Nie piszę, że „za mojej bytności w Towarzystwie wielu współbraci odeszło z zakonu”. Nie, to nie odzwierciedlałoby pełnej prawdy. Ja te odejścia przeżyłem. Os...

Z rosyjskich kanałów telewizyjnych, jak Krakowiaczkowi, który pojechał na wojnę – „ostał mi się jeden”, czyli Pierwyj kosmiczieskij. Kiedyś mogłem jeszcze oglądać kanał Historia, jednak zniknął z anteny jakieś trzy lata temu, choć przecież i on płacił trybuty...

Zastanawiałam się, o czym ma być ten felieton. Kiedy go piszę, jest właśnie trzecia rocznica wojny na Ukrainie, papież leży w ciężkim stanie w klinice Gemelli, kilka dni temu miało miejsce spotkanie Donalda Trumpa z naszym prezydentem, z czego niewiele wynikł...

Za każdym razem, kiedy idę korytarzem po podłodze wyłożonej gumoleum, zastanawiam się, dlaczego jest tam tak brzydko. Korytarze są różne – węższe, szersze, ponure albo bezlitośnie rozświetlone, odrapane lub świeżo odmalowane. Biegną pod ziemią albo na piątym ...

Już dawno nosiłem się z zamiarem napisania felietonu w stylu: „Nie znam się, więc się wypowiem”. Powstrzymywało mnie przed tym wpojone skutecznie na śląskiej prowincji poczucie obowiązku – jestem przecież zatrudniony na uniwersytecie, a to oznacza, że powinie...

Zmarł Marian Turski – gigant. W czerwcu skończyłby 99 lat. Kiedy w styczniu, w imieniu coraz mniejszej z każdym rokiem garstki ocalałych z Auschwitz witał gości na uroczystościach rocznicy wyzwolenia obozu, można było odnieść wrażenie, że robi to już siłą wol...

Wybrałem się tej wiosny z wizytą studyjną do krakowskich galerii sztuki z grupą ludzi na co dzień ze sztuką niezwiązanych. Uczyć się i doświadczać piękna. Wymagające, poruszające i wartościowe doświadczenie. Najpierw Wyspiański, artysta genialny, bar...

– To dla ciebie – powiedziała pewna siostra i wręczyła mi figurkę Śpiącego Józefa.Różne wizerunki Józefów widziałam. Na pierwszy plan wybija się Człowiek Pracy dziarsko heblujący deskę, Wartownik stojący na baczność w szopce, jakby pilnował Grobu Nieznane...

Jesteśmy przeciążeni pracą. To truizm, choć może trzeba tu ostrożnie używać słowa praca. Męczą nas raczej codzienne napięcie, chaos, pośpiech, rozmaite czynności, aktywności, terminy, presja, brak efektów. Ciągle zajęty, a nic nie zrobiłem. Praca, pojęta jako...

W zeszłym miesiącu w katedrze w Nowosybirsku wyświęcono na biskupa pomocniczego naszego współbrata – pochodzącego z Niemiec i od czternastu lat pracującego w Rosji ojca Stephana Lipke. To u nas rzadkość. Nawet to, że obecny papież jest jezuitą, niczego tu nie...

Kilka dni temu wracałem pociągiem na śląską prowincję. Mniej więcej wtedy, gdy mijaliśmy historyczną granicę tych ziem, ktoś z obsługi pociągu głosem wyraźnie skonfundowanym oświadczył, że do Katowic dojedziemy z dwuminutowym opóźnieniem. Biorąc pod uwagę nie...

Miałem niedawno urodziny. „Miałem”, a nie „obchodziłem”, bo obejść to ja mogę nieduże mieszkanie, a urodzin od pewnego czasu nie celebruję. Mogę się tylko cieszyć, że jeszcze je mam i o tym wiem. Tym bardziej że suma dwóch cyfr składających się na liczbę prze...

Tego dnia w Barcelonie było 14 stopni Celsjusza, turystów niezbyt wielu. Przed południem lekki wiatr podrzucał w górę nieprzyjemny zapach z kanalizacji, przypomnienie, że jesteśmy w mieście starożytnym i gęsto zamieszkanym, ciężko pracującym nad usuwaniem śla...

Elżbieta Aleksandra Luiza Alicja von Hessen-Darmstadt und bei Rhein – już za samo imię i nazwisko należało się jej jakieś wyjątkowe miejsce w historii. Przyszła na świat w 1864 roku jako druga córka wielkiego księcia Hesji Ludwiga IV. Kiedy miała czternaście ...

Nie przywykłem w swoich felietonach nawiązywać do poprzednich. Dziś jednak zrobię wyjątek, bo wątek lojfra (chodnika), który pojawił się przed miesiącem, uruchomił we mnie iście proustowski ciąg skojarzeń i w żaden sposób nie chce wyjść z głowy. Nie powiódł m...

Gdzieś w sieci natknął się na transmisje liturgii z naszego kościoła i nagrania moich kazań, i pomyślał, że chciałby kiedyś ze mną porozmawiać. W Petersburgu bywa rzadko, jednak pewnego razu, kiedy jechał metrem, nagle po prostu wszedłem do wagonu, ba! stanął...

Termin jest na tyle archaiczny, że nie obejdzie się bez dodatkowych wyjaśnień. A żeby wszyscy mogli je zrozumieć, to zajrzyjmy do Wikipedii: „Pocztówka dźwiękowa – odmiana płyty gramofonowej produkowana w Polsce i krajach bloku socjalistyc...

Piszę ten felieton z łodzi, która się unosi na ciepłych falach Morza Andamańskiego – to kolejny rejs ku szczęściu. Tajlandia. Płyniemy, żeby odpocząć, pomyśleć, porozmawiać, poszukać pomysłów na siebie i świat, zrestartować się i oczyścić z tego, co się do na...

Czekałam z mamą w kolejce do lekarza. Był tam tłum schorowanych seniorów i jeden krzepki młodzian. Bardzo mnie ciekawiło, co on tam robi.– Przepraszam – zapytał młodzieniec. – Czy mógłbym wejść bez kolejki? Ja tylko po zaświadczenie.– Jakie zaświadczenie?...

Jest rano, ledwie po ósmej. Cicha niedziela. Zaskakująco zimowa, bo wczoraj spadł śnieg, a to już rzadkość. Jeden pies leży na parapecie z nosem opartym o szybę i patrzy, jak sypie się z nieba śnieżna biel. Drzewa ani drgną, pozwalają się przykrywać puchem. D...

Sprawa tylko z pozoru jest nieaktualna, bo dotyczy świąt Bożego Narodzenia. Święty Mikołaj po nieformalnej konsultacji ze mną przyniósł mi plecak, o jakim marzyłem. Ma 22 komory, przegródki, skrytki i zakładki, z czego trzynaście na suwak.Żona, która o ni...

Chciałbym ten felieton zacząć od wyznania: mam wyłącznie elementarne zrozumienie dla potrzeby obchodzenia rocznic, jubileuszy i temu podobnych okazji. Mały przyczółek zrozumienia wiąże się z solidnym przekonaniem, że krytyczna pamięć o przeszłości jest jedną ...

Siadam do stołu chwilę po dwudziestej drugiej i wiem, że poparzę sobie język. Ale miska pełna gorącej zalewajki jest posiłkiem i pocieszeniem, któremu nie potrafię się oprzeć. Trudno o zupę prostszą, skromniejszą, a dla mnie jej smak jest najdroższy. Zapewnia...

Sałatka była przepyszna: jajka, brokuły, ziarna słonecznika, ser feta, wyrazisty sos czosnkowy. Tak jak lubię. Trochę się jednak zdziwiłam: poszłyśmy do refektarza na śniadanie po porannych modlitwach, jak co dzień. Był szary zwykły poranek, jak co dzień. Mni...

W tym miesiącu włoski dyrygent i reżyser Fabio Pirola mieszkający na stałe w Petersburgu zaprezentuje w naszej bazylice oratoryjną wersję opery Antygona, którą w 1772 roku na dworze cesarzowej Katarzyny II napisali dwaj Włosi: kompozytor Tommaso Traetta i poe...

Szczęśliwym zbiegiem okoliczności mam w grudniu urodziny i imieniny. To dobre przygotowanie do sylwestra i nowego roku, bo do kalendarza zaglądam przygotowany urodzinową refleksją nad przemijaniem, żegnając to, co stare, i otwierając się na nowe. Uświadamiam ...

Ojciec kapelan Wojciech ze Ziółkowic, kapłan Towarzystwa Jezusowego (vulgo jezuita) do Jaśnie Wielmożnego Pana Hetmana Koronnego.Jaśnie Wielmożny Panie Hetmanie,w pierwszych słowach mojego listu nisko się Waszej Miłości kłaniam i wprost z mego chutoru...

Bohdan Łazuka zaprosił mnie na swój benefis zorganizowany przez Telewizję Polską. Nowe olbrzymie studio, pełna gala, sporo znajomych z różnych branż, których łączy jedno: znajomość z Mistrzem.Ja znam się z nim ponad trzydzieści lat. Najpierw na meczach ak...

Ponoć od momentu wcielenia nie ma w życiu ludzkim takiej sytuacji, w której Pan Bóg nie byłby obecny, w której by nam nie towarzyszył, prawda? Takie jest nasze przekonanie. Jednak życie weryfikuje nasze przekonania. Zderza je z rzeczywistością i to zderzenie ...

Przez całe długie życie miałem tylko dwa domy. Ten pierwszy, rodzinny, w Falenicy. Drugi w bloku na warszawskim osiedlu, gdzie przyjechałem czterdzieści cztery lata temu, kiedy w Falenicy z młodą żoną w dwunastometrowym pokoiku było nam już za ciasno.Zost...

W epoce obfitości albo raczej wszechobecnego nadmiaru dawanie to trudna sztuka. Jemy, zanim poczujemy głód. Kupujemy więcej, niż potrzebujemy, rzeczy i przedmioty stają się negatywnymi bohaterami, zawłaszczają naszą domową rzeczywistość, domagają się bycia uż...

Jesień. Niby rzecz nieuchronna i w swojej powtarzalności jakoś obłaskawiona. Jednak w tym roku wybitnie mnie zainfekowała zmierzłością. Nieobeznanym ze śląską godką spieszę wyjaśnić, że „bycie zmierzłym” to inaczej bycie marudnym, skorym do narzekania. Jasne ...

No właśnie nie: „Cześć, Tereska”, bo skojarzenia z tytułem znanego polskiego filmu powiodłyby nas w niewłaściwym kierunku, ale też nie: „Witaj, Tereso”, bo chodzi przecież o Małą Teresę, tę z Lisieux, od Dzieciątka Jezus. A zatem: Witaj, Teresko!Gdzieś po...

Zrobiłam sobie z mamą maraton filmów z Jerzym Stuhrem – w związku ze śmiercią mistrza. Szczególnie lubię jeden: Pogoda na jutro. Jest schyłek Peerelu. Zaangażowany w opozycję bohater Józef Kozioł musi uciekać i na siedemnaście lat chroni się w klasztorze, zos...

Tym razem wybrałem się na bardzo daleki spacer.Japonia – kraj, który znałem z opowieści, filmów, książek i swoich wyidealizowanych fantazji. Niemal od zawsze bardzo chciałem się tam znaleźć, bo japońska kultura, tradycja i osiągnięcia robią wrażenie. Czek...

Od wielu lat w ostatnią sobotę września niezmiennie wyrusza z Tomska, ale po raz pierwszy było aż tak wielu uczestników: dwieście trzydzieści osób. Oprócz tomskich parafian byli jeszcze goście z różnych zakątków Rosji. Przyjechali nie tylko z położonych nieda...

Kilka dni temu przejeżdżałem obok miejsca w Piekarach Śląskich, na którym niegdyś stała kopalnia Andaluzja. I kolejny już raz uderzył mnie kontrast pomiędzy zupełnie pustą przestrzenią, na której nie ma nawet śladu po potężnym kompleksie kopalnianych zabudowa...

Banalny tytuł, lecz rzecz nie jest banalna, bo niebanalna jest miłość, niebanalna jest śmierć, a przede wszystkim niebanalny jest człowiek. Pewna znajoma, którą miałem zaszczyt poznać wiele lat temu w Krakowie, współpracownica legendarnego polskiego psychiatr...

Wracałyśmy z miasta tym samym autobusem. Byłam bardzo zmęczona i szczerze mówiąc, ostatnią rzeczą, na jaką miałam ochotę, było spotkanie jakiejkolwiek siostry zakonnej. Wysiadłyśmy razem na przystanku koło naszego klasztoru i na nic się zdało zwalnianie czy p...

W ośrodku wypoczynkowym na Mierzei Wiślanej czas się zatrzymał. Dostałam klucz do zaułka osłoniętego od wichrów współczesności. Mogę się pobawić w chowanego. Ukrywam się przed teraźniejszością, której mam za dużo na głowie. A także przed coraz częściej nawied...

Zamiast na spacer wybrałem się w rejs. Myślom na spacerze dobrze zrobi przewentylowanie śródziemnomorskim wiatrem – pomyślałem. Rejs był oczywiście filozoficzny – nawet nazwa nie pozostawiała złudzeń. Płynęliśmy „ku szczęściu”. Wróciłem szczęśliwszy....

Mówię od razu, żeby nie było. Film Wróbel nie zdobył na festiwalu w Gdyni wyróżnienia, ale Jacek Borusiński, odtwórca głównej roli, otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora. A pierwsze zdanie wynika z tego, że grałem z nim w tym obrazie, więc nie jestem obiekt...

Znajduje się w samym centrum miasta. Położony na wzgórzu – kilkadziesiąt metrów od miejsca, gdzie w 1604 roku został założony Tomsk – jest obiektem często odwiedzanym przez mieszkańców, a jego charakterystyczna, klasycystyczna bryła na trwałe wpisała się w mi...

Jakiś czas temu w mediach społecznościowych przemknął mi post ze zdjęciem torby pełnej nie pierwszej nowości dewocjonaliów, które ktoś przyniósł – już nie pamiętam dokładnie – do kościoła, do księdza czy do zakrystii. W głowie utkwiły mi gorzkie uwagi części ...

Mamy za sobą wyjątkowo ciepłe lato. Statystyki nie pozostawiają wątpliwości: lipiec, sierpień i wrzesień były cieplejsze niż średnia wieloletnich pomiarów, a w wielu miejscach rekordowe. Pewnie to czujemy także na jesiennych spacerach, bo ochłodzenie, tak prz...

Nie pojechałam daleko. Po ostatniej wyprawie do Azji, która chwilami przypominała uwięzienie w turystycznej dekoracji wyzutej z ostatnich akcentów codzienności, marzyła mi się jazda po opłotkach. Zwiedzanie nieważności. Więcej, dołączenie do niej.Naturaln...

Koniec lata w Petersburgu. Chodząc po mieście w początkach września, znów wpadłem w zachwyt, chociaż mieszkam tu od pięciu lat. Szedłem sobie niespiesznie i myślałem: Boże, jak tu pięknie! – nieomal fizycznie odczuwając urodę tego miejsca. Dość szybko jednak ...

Wprawdzie już zaawansowana jesień, ale wpuszczę tu trochę lata. Może z przekory, a może dlatego, żeby się zrobiło cieplej i jaśniej.Dwunastego sierpnia z bazyliki Trójcy Świętej w Krakowie wyszła pielgrzymka dominikańska na Jasną Górę. Nie mogłam iść, cho...

Zapytałem kilkoro znajomych, czy wiedzą, co to jest Urzecze. Większość nie wiedziała. Niektórzy nie mieli nawet świadomości, że mieszkają na Urzeczu. Kaszuby, Podhale, Kurpie – wiadomo. Ale Urzecze? No właśnie, a jest to centrum Polski. Region geograficzno-et...

Kiedyś zepsuł mi się laptop. Myślałam, że wystarczy kupić nową ładowarkę, a tymczasem się okazało, że sprawa jest dużo bardziej skomplikowana. Biedaczek musiał iść do serwisu. Pan w serwisie z buddyjskim spokojem tłumaczył mi, że to nie takie proste: trzeba b...

To był ostatni seans. W małym kinie przy krakowskim Rynku oprócz mnie były jeszcze cztery osoby. Siadłem w drugim rzędzie. Dobrze zrobiłem. Dzięki temu przede mną nie było nikogo, kto obracając się w moją stronę, mógłby zobaczyć, jak płaczę. Choć to nie był t...

Pewnie wchodzę w zakręt, mimo że dawno tu nie byłam. Znam trasę. Zatrzymuję samochód przy wrastającym w chodnik drzewie. Idę do furtki. Wciskam dzwonek. Wiem, że rozszczeka się pies. Psy się zmieniają. Przez ostatnie kilkanaście lat wybiegał mi na spotkanie J...

„Dzieci są zakałą ludzkości. Jest to klasa nieprodukująca, pasożytnicza, uprzywilejowana, chorowita, samolubna, pozbawiona wychowania i wykształcenia, niegrzeczna i brudna”.To cytat z Antoniego Słonimskiego, do którego twórczości wracam już w drugim tekśc...

Czytelnicy moich „Myśli na spacerze” wywołali mnie w czasie kanikuły do odpowiedzi, zwracając mi uwagę: Nie możesz pisać tak ogólnie o wartościach, zasadach, spostrzeżeniach i emocjach, choć to oczywiście jest bardzo szlachetne. Potrzebujemy konkretu. Opowied...

Nieobeznanym ze śląską godką należy się od razu wyjaśnienie tytułu. Idąc bowiem za logiką polszczyzny, można by pomyśleć, że „gadzina” to gadzie mięso – podobnie jak wieprzowina, cielęcina czy konina (niezrozumiale dla Ślązaków wyłamuje się z tego „słonina”, ...

Stuknęło mi w tym roku, a także moim koleżankom i kolegom z licealnej klasy, czterdzieści lat od czasu zdawania egzaminów maturalnych. Niedługo spotkamy się w moim rodzinnym Żyrardowie i ta perspektywa zdecydowanie mnie cieszy, choć będzie to grono, które wes...

Jeszcze się opalamy albo czytamy książki w cieniu drzew, słowem – wakacje. Dlatego przepraszam, że trochę zakłócę wam letni odpoczynek, ale do natury felietonu należy, że autor dzieli się z czytelnikami tym, czym żyje, co go fascynuje lub niepokoi w danym mom...

Lubię gotować. Zawsze lubiłem. Nawet wtedy, kiedy w poszarzałych od biedy i upokorzenia siermiężnych czasach PRL-u nie za bardzo było co gotować, bo reglamentowana była nie tylko wolność, ale i wszystko inne. Jeszcze w podstawówce – oprócz chodzenia do piwnic...

W jednym ze swoich wierszy ksiądz Twardowski napisał, że „śpi się dla siebie, ale sny ma się dla drugich”. Poczułem zatem obowiązek, żeby się podzielić czymś, co mi się właśnie przyśniło.Zwykle nie pamiętam swoich snów ani nie przywiązuję do nich specjaln...

Boję się opieki nad starszymi osobami. Nie posiadam tej tajemnej wiedzy, którą zawsze podziwiam u innych sióstr, pozwalającej im na podstawie nikłych komunikatów niewerbalnych rozpoznać, w jakim nastroju jest podopieczny, że właśnie spadło mu ciśnienie, cukie...