Dziesiąte urodziny obchodziliśmy umownie i bez ekscesów: odrobiną dorsza, dłuższym spacerem i kąpielą w kanałku. Lubi tam schodzić po kamiennych schodkach, kłaść się na piaskowym dnie i chłeptać wodę na leżąco. Chłodzi sobie brzuch. Ja przykucam i chwilę trwa...
Pisząc ten felieton, czuję się tak, jakbym się znalazł wewnątrz czasoprzestrzennego wiru. Z jednej strony wybiegam w przyszłość, gdyż inaczej niż zwykle inspiracją dla mnie jest nie to, co było, ale to, co będzie, czyli przewidziane na wrzesień kolokwium z ok...
Jeszcze pachnie latem. Jeszcze nie wyblakły wspomnienia wakacyjnych wyjazdów. Jeszcze nie wchłonęła nas powakacyjna codzienność. Będzie więc trochę o wakacjach. A trochę jednak o czymś innym – jak to z felietonami bywa. Kiedy przyjeżdżam na wakacje do nasz...
Szwajcaria, kanton Ticino, końcówka lipca. Siedzę sobie w barze przy pośredniej stacji kolei zębatej z Mendrisio na Monte Generoso. Przy drugim końcu wielkiego granitowego stołu trzech mężczyzn, na oko nieco starszych ode mnie, wyraźnie zadomowionych w tym mi...
Zapewne lepiej brzmiałoby w oryginale: J’accuse! Byłoby nie tylko bardziej europejsko, ale też bardziej elitarnie. Ale ze mnie żadna elita. Nie mówię po francusku, nie nazywam się Emil Zola, nie piszę listu otwartego do prezydenta republiki francuskiej, a mój...
Jedną z moich wakacyjnych niespodzianek było przypadkowe odnalezienie tablicy na domu przy ulicy Poznańskiej w Bydgoszczy, informującej, że urodził się tam Wolfgang Schmieder. Był to niemiecki muzykolog, który zapisał się w historii jako twórca katalogu dzieł...
Wybrałem się w tym roku na kolejny Rejs ku szczęściu – tym razem w norweskie fiordy. Przyroda zachwycała pięknem, ogromem i dzikością żywiołów, a wszystko w atmosferze skandynawskiego minimalizmu. Wakacje, jak to wakacje – napełniają nową energią i optymizmem...
„Jest we mnie duże zniechęcenie i chyba powoli tracę nadzieję, że droga, którą sobie obraliśmy w naszej grupie skrzywdzonych, jest rzeczywiście słuszna. Być może popełniliśmy błąd, że za bardzo uwierzyliśmy w ludzi i w to, że szczerość z naszej strony spowodu...
– Wszelka ekstaza w twoim życiu będzie się brała z wnętrza – powiedział jej nauczyciel baletu i zapamiętała tę lekcję na zawsze. Teraz też o niej pamięta. Właśnie tańczy do walca Nad pięknym modrym Dunajem. Myślami przenosi się do opery w Budapeszcie: dostała...
Sierpień jest dla mnie najcichszym miesiącem. Owszem, mamy zatłoczone kurorty, festiwale, dworce i lotniska, polskie rocznice, żniwa i dożynki. Bywa głośno, ale nie chodzi wcale o hałas na zewnątrz, tylko o ten, który nosimy w sobie. A tego w sierpniu może by...
Ostatni felieton był okolicznościowy w związku z Niceą. Postanowiłem iść za ciosem i napisać kolejny rocznicowy. Tym łatwiejsze to będzie, że wspomnieć chcę osobę, a przez nią problem, który wciąż i w teologii, i w Kościele pozostaje aktualny. Otóż niedawno, ...
Leżę na wznak. Oczy mam przymknięte. Czuję połączenie lawendy i trawy cytrynowej, a na dekolcie przyjemny chłód. Dłonie kosmetolożki rozprowadzają po skórze emulsję. Światła są przygaszone, w tle słychać kojący zestaw dźwięków – już nie cisza, a jeszcze nie m...
Zaczęło się kilka lat temu, gdy się okazało, że w Petersburgu oprócz mszy świętej po rosyjsku (co zrozumiałe), po polsku i od czasu do czasu po francusku muszę regularnie odprawiać także mszę świętą po angielsku dla niewielkiej wspólnoty Sióstr Misjonarek Mił...
Jestem przedstawiany jako dziennikarz sportowy, a bardzo rzadko piszę na tych łamach o sporcie. Mam wrażenie, że nie jest to temat dla poważnych czytelników „W drodze”. Bywają jednak takie sytuacje czy nawet okresy trwające dni i tygodnie, w których każdy ...
Dwa miesiące od jego wyboru, a wrażenie takie, jakby – poza byciem papieżem – nic innego w życiu nie robił. W obowiązki człowieka, któremu powierzono troskę – bynajmniej nie tylko duchową – o prawie półtora miliarda ludzi, wszedł z niesamowitą naturalnością, ...
Lipiec to zawsze miesiąc wyczekiwany. Pierwszy miesiąc wakacji. Nawet jeśli jeszcze nie mamy urlopu, możemy odpocząć. Żyjemy wolniej, spokojniej. Ciekawe, czy ten lipcowy klimat odpuszczenia, spowolnienia i relaksu uda się w tym roku rozciągnąć na sferę polit...
Dziś muszę zacząć od wyznania: jestem hipokrytą. Wielokrotnie i na różne sposoby zdarzało mi się publicznie marudzić na nadmierne – moim zdaniem – przywiązywanie w polskim Kościele wagi do celebrowania rocznic najróżniejszego autoramentu. A dziś sam zamierzam...
Moja praca sprawia, że dużo rozmawiam z ludźmi. Prowadzę spotkania, robię wywiady, audycje. Mogę zadawać pytania. Zwykle ludziom mądrym albo dysponującym rzadką wiedzą. I to jest ta pozytywna część. Trudniejsza jest taka, że ich odpowiedzi nigdy nie są jednoz...
Podczas ostatnich tygodni kampanii i samych wyborów prezydenckich w Polsce nieoczekiwanie z głębin mojej pamięci wypłynął na powierzchnię szekspirowski Koriolan. Rzymski bohater miał twarz Zbigniewa Zapasiewicza i gdy tylko ją sobie przypomniałem, wróciły emo...
Ten felieton miałam wysłać do numeru czerwcowego, ale nie dało się przemilczeć tak ważnego wydarzenia jak śmierć papieża. Tak więc dzisiaj znów o odejściu. I to kogoś bardzo ważnego – przynajmniej dla mnie. Umarł Kłoczo. Aktor, filozof, artysta słowa, u...
Uwielbiam podróże, fascynuje mnie szczególnie to, co znajduje się daleko i nigdy tego nie zobaczę: Machu Picchu, Wyspa Wielkanocna, Brazylia z Rio de Janeiro i Maracaną… Ale to, co blisko, wcale nie musi stanowić substytutu. Wokół mamy tysiące miejsc, któr...
Czerwiec to idealny miesiąc na spacerowanie. Piękna pogoda, a na horyzoncie wakacje. Miło się ogląda świeżą, żywą zieleń, miło się słucha na dobre już rozśpiewanych ptaków. Szczęście: to właśnie w czerwcu zaczyna się astronomiczne lato i właśnie w czerwcu mam...
„Śląską prowincję”, czyli felietony dla „W drodze”, zacząłem pisać, gdy Franciszek był już biskupem Rzymu. Umarł, gdy miałem się zabierać do sto pięćdziesiątego tekstu w tym cyklu. A nieraz – nie tylko w felietonach – był dla mnie impulsem...
Papież nie żyje – powiedziała matka generalna i zaczęła dzwonić klasztornym dzwonem. Przybiegły siostry. Niektóre były zdezorientowane, większość już wiedziała. Zaczęłyśmy odmawiać różaniec… Ale jak to nie żyje? Przecież wrócił ze szpitala. Przecież jeszcz...
Spośród tekstów pisanych w bólu zaraz po katastrofie smoleńskiej najbardziej poruszył mnie ten opublikowany w „Rzeczpospolitej”, autorstwa Zdzisława Krasnodębskiego, zatytułowany Już nie przeszkadza. Napisany w bardzo osobistym i emocjonalnym tonie pokazywał,...
Jest taki film Obrońcy skarbów, zrealizowany w 2014 roku przez George’a Clooneya na podstawie książki Roberta Edsela. Opowiada o grupie amerykańskich i francuskich historyków sztuki, którzy pod koniec wojny starają się odnaleźć w różnych regionach Europy cenn...
Pod kołami lokomotywy rozlega się huk. Słyszę go dobrze, jedziemy w pierwszym wagonie. Coś łomocze także pod nami, coś miażdżymy. I zaraz, zanim jeszcze dwie emerytowane polonistki z Urgenczu odsuną filiżanki z herbatą od ust, pociąg zaczyna hamować. Chwilę t...
No to mamy papieża! Wiem, wiem, to już nie będzie nowość, kiedy ukaże się ten felieton, ale piszę go nazajutrz po wyborze kardynała Prevosta, który od tej pory będzie znany światu jako Leon XIV. Nie będę się silił na żadną analizę i nie będę próbował przepowi...
Nie lubię długoterminowych zobowiązań. W tym kontekście moje powołanie do życia zakonnego świadczy o tym, że Bóg jest Panem rzeczy niemożliwych i ma ogromne poczucie humoru! Kiedy ponad dwa lata temu zadzwonił do mnie ojciec Roman, redaktor naczelny miesię...
Maj to miesiąc młodości i młodego życia. Przyroda eksploduje świeżością, energią i zapałem. Każdemu z nas ta atmosfera się udziela: wypada się w maju zakochać, czasem w kimś nowym, a częściej może z nową energią pokochać kogoś, kogo już od dawna kochamy? Wyst...
Jutro lecę do Uzbekistanu. Jak to brzmi! Odlegle, wspaniale. Obracam tę myśl w głowie i czuję, że to będzie to. Jeszcze nie doleciałam do Taszkentu, a już mi się marzy okolica: i kirgiskie góry, i kazachskie stepy. Płonie w głowie nierealistyczne od lat pragn...
Tego dnia wychodziłem z bloku na Ursynowie około szóstej rano. Było dziwnie cicho. Ptaki, które zwykle budzą mieszkańców, siedziały nieruchomo na znajomych drzewach, zdezorientowane nową dla nich sytuacją. Przez lata o tej porze pan Zbyszek rozsypywał im koło...
Na początku powinienem zastrzec: nie jestem pewien, czy słowo „ufok” charakterystyczne jest tylko dla śląskiej godki, bo pojawia się też w nieśląskich słownikach internetowych. Filologiczne subtelności interesują mnie jednak relatywnie słabo, więc dalsze rozw...
Parę lat temu – jeszcze przed pandemią i przed wojną – razem z nauczycielami naszej szkoły w Tomsku przyleciałem do Polski na bodajże dziesięciodniową służbową wycieczkę. Chodziło przede wszystkim o zapoznanie ich ze sposobem działania jezuickich szkół w Gdyn...
Szukam ich. A kiedy znajduję, czepiam się jak pijany płotu. Bo chcę się na nich oprzeć, gdy wszystko dookoła wiruje. Grunt usuwa się spod nóg, kiedy kolejny raz słyszę tak zwanego prostego człowieka, który z niekłamanym zdziwieniem i oburzeniem mówi: Co się d...
W ciągu ponad czterdziestu lat życia w Towarzystwie Jezusowym przeżyłem bardzo wiele odejść z zakonu. Nie piszę, że „za mojej bytności w Towarzystwie wielu współbraci odeszło z zakonu”. Nie, to nie odzwierciedlałoby pełnej prawdy. Ja te odejścia przeżyłem. Os...
Z rosyjskich kanałów telewizyjnych, jak Krakowiaczkowi, który pojechał na wojnę – „ostał mi się jeden”, czyli Pierwyj kosmiczieskij. Kiedyś mogłem jeszcze oglądać kanał Historia, jednak zniknął z anteny jakieś trzy lata temu, choć przecież i on płacił trybuty...
Zastanawiałam się, o czym ma być ten felieton. Kiedy go piszę, jest właśnie trzecia rocznica wojny na Ukrainie, papież leży w ciężkim stanie w klinice Gemelli, kilka dni temu miało miejsce spotkanie Donalda Trumpa z naszym prezydentem, z czego niewiele wynikł...
Za każdym razem, kiedy idę korytarzem po podłodze wyłożonej gumoleum, zastanawiam się, dlaczego jest tam tak brzydko. Korytarze są różne – węższe, szersze, ponure albo bezlitośnie rozświetlone, odrapane lub świeżo odmalowane. Biegną pod ziemią albo na piątym ...
Już dawno nosiłem się z zamiarem napisania felietonu w stylu: „Nie znam się, więc się wypowiem”. Powstrzymywało mnie przed tym wpojone skutecznie na śląskiej prowincji poczucie obowiązku – jestem przecież zatrudniony na uniwersytecie, a to oznacza, że powinie...
Zmarł Marian Turski – gigant. W czerwcu skończyłby 99 lat. Kiedy w styczniu, w imieniu coraz mniejszej z każdym rokiem garstki ocalałych z Auschwitz witał gości na uroczystościach rocznicy wyzwolenia obozu, można było odnieść wrażenie, że robi to już siłą wol...
Wybrałem się tej wiosny z wizytą studyjną do krakowskich galerii sztuki z grupą ludzi na co dzień ze sztuką niezwiązanych. Uczyć się i doświadczać piękna. Wymagające, poruszające i wartościowe doświadczenie. Najpierw Wyspiański, artysta genialny, bar...
– To dla ciebie – powiedziała pewna siostra i wręczyła mi figurkę Śpiącego Józefa. Różne wizerunki Józefów widziałam. Na pierwszy plan wybija się Człowiek Pracy dziarsko heblujący deskę, Wartownik stojący na baczność w szopce, jakby pilnował Grobu Nieznane...
Jesteśmy przeciążeni pracą. To truizm, choć może trzeba tu ostrożnie używać słowa praca. Męczą nas raczej codzienne napięcie, chaos, pośpiech, rozmaite czynności, aktywności, terminy, presja, brak efektów. Ciągle zajęty, a nic nie zrobiłem. Praca, pojęta jako...
W zeszłym miesiącu w katedrze w Nowosybirsku wyświęcono na biskupa pomocniczego naszego współbrata – pochodzącego z Niemiec i od czternastu lat pracującego w Rosji ojca Stephana Lipke. To u nas rzadkość. Nawet to, że obecny papież jest jezuitą, niczego tu nie...
Kilka dni temu wracałem pociągiem na śląską prowincję. Mniej więcej wtedy, gdy mijaliśmy historyczną granicę tych ziem, ktoś z obsługi pociągu głosem wyraźnie skonfundowanym oświadczył, że do Katowic dojedziemy z dwuminutowym opóźnieniem. Biorąc pod uwagę nie...
Miałem niedawno urodziny. „Miałem”, a nie „obchodziłem”, bo obejść to ja mogę nieduże mieszkanie, a urodzin od pewnego czasu nie celebruję. Mogę się tylko cieszyć, że jeszcze je mam i o tym wiem. Tym bardziej że suma dwóch cyfr składających się na liczbę prze...
Tego dnia w Barcelonie było 14 stopni Celsjusza, turystów niezbyt wielu. Przed południem lekki wiatr podrzucał w górę nieprzyjemny zapach z kanalizacji, przypomnienie, że jesteśmy w mieście starożytnym i gęsto zamieszkanym, ciężko pracującym nad usuwaniem śla...
Elżbieta Aleksandra Luiza Alicja von Hessen-Darmstadt und bei Rhein – już za samo imię i nazwisko należało się jej jakieś wyjątkowe miejsce w historii. Przyszła na świat w 1864 roku jako druga córka wielkiego księcia Hesji Ludwiga IV. Kiedy miała czternaście ...
Nie przywykłem w swoich felietonach nawiązywać do poprzednich. Dziś jednak zrobię wyjątek, bo wątek lojfra (chodnika), który pojawił się przed miesiącem, uruchomił we mnie iście proustowski ciąg skojarzeń i w żaden sposób nie chce wyjść z głowy. Nie powiódł m...
Gdzieś w sieci natknął się na transmisje liturgii z naszego kościoła i nagrania moich kazań, i pomyślał, że chciałby kiedyś ze mną porozmawiać. W Petersburgu bywa rzadko, jednak pewnego razu, kiedy jechał metrem, nagle po prostu wszedłem do wagonu, ba! stanął...
Termin jest na tyle archaiczny, że nie obejdzie się bez dodatkowych wyjaśnień. A żeby wszyscy mogli je zrozumieć, to zajrzyjmy do Wikipedii: „Pocztówka dźwiękowa – odmiana płyty gramofonowej produkowana w Polsce i krajach bloku socjalistyc...
Piszę ten felieton z łodzi, która się unosi na ciepłych falach Morza Andamańskiego – to kolejny rejs ku szczęściu. Tajlandia. Płyniemy, żeby odpocząć, pomyśleć, porozmawiać, poszukać pomysłów na siebie i świat, zrestartować się i oczyścić z tego, co się do na...
Czekałam z mamą w kolejce do lekarza. Był tam tłum schorowanych seniorów i jeden krzepki młodzian. Bardzo mnie ciekawiło, co on tam robi. – Przepraszam – zapytał młodzieniec. – Czy mógłbym wejść bez kolejki? Ja tylko po zaświadczenie.– Jakie zaświadczenie?...
Jest rano, ledwie po ósmej. Cicha niedziela. Zaskakująco zimowa, bo wczoraj spadł śnieg, a to już rzadkość. Jeden pies leży na parapecie z nosem opartym o szybę i patrzy, jak sypie się z nieba śnieżna biel. Drzewa ani drgną, pozwalają się przykrywać puchem. D...
Sprawa tylko z pozoru jest nieaktualna, bo dotyczy świąt Bożego Narodzenia. Święty Mikołaj po nieformalnej konsultacji ze mną przyniósł mi plecak, o jakim marzyłem. Ma 22 komory, przegródki, skrytki i zakładki, z czego trzynaście na suwak. Żona, która o ni...
Chciałbym ten felieton zacząć od wyznania: mam wyłącznie elementarne zrozumienie dla potrzeby obchodzenia rocznic, jubileuszy i temu podobnych okazji. Mały przyczółek zrozumienia wiąże się z solidnym przekonaniem, że krytyczna pamięć o przeszłości jest jedną ...
Siadam do stołu chwilę po dwudziestej drugiej i wiem, że poparzę sobie język. Ale miska pełna gorącej zalewajki jest posiłkiem i pocieszeniem, któremu nie potrafię się oprzeć. Trudno o zupę prostszą, skromniejszą, a dla mnie jej smak jest najdroższy. Zapewnia...
Sałatka była przepyszna: jajka, brokuły, ziarna słonecznika, ser feta, wyrazisty sos czosnkowy. Tak jak lubię. Trochę się jednak zdziwiłam: poszłyśmy do refektarza na śniadanie po porannych modlitwach, jak co dzień. Był szary zwykły poranek, jak co dzień. Mni...
W tym miesiącu włoski dyrygent i reżyser Fabio Pirola mieszkający na stałe w Petersburgu zaprezentuje w naszej bazylice oratoryjną wersję opery Antygona, którą w 1772 roku na dworze cesarzowej Katarzyny II napisali dwaj Włosi: kompozytor Tommaso Traetta i poe...
