„Czytając tekst literacki, jesteśmy w stanie »widzieć oczami innych«, uzyskując szeroką perspektywę, która poszerza nasze człowieczeństwo. Uaktywnia to w nas empatyczną moc wyobraźni, która jest podstawowym nośnikiem zdolności utożsamiania się z punktem widzenia, kondycją, uczuciami innych, bez których nie ma solidarności, dzielenia się, współczucia, miłosierdzia. Czytając, odkrywamy, że to, co czujemy, jest nie tylko nasze, jest uniwersalne, więc nawet najbardziej opuszczona osoba nie czuje się sama” (34).
Tak napisał papież Franciszek w lipcu 2024 roku w liście o roli literatury w formacji kapłańskiej. Idąc tropem papieskiej myśli spróbujemy opowiedzieć o wybranych zagadnieniach teologicznych za pomocą literatury. Stąd tytuł tego cyklu, który przez w 2025 roku będzie się ukazywał się na łamach miesięcznika „W drodze”, a w wersji podcastowej na platformach podcastowych dominikanie.pl, m.in. Spotify.
O serii
Kiedy myślimy o wierze – jej przekazywaniu, dzieleniu się nią czy umacnianiu – zwykle przychodzą nam na myśl sakramenty, modlitwa osobista, lektura Pisma Świętego lub doświadczenie wspólnoty. To oczywiste i naturalne. Co by było gdyby do tej listy dodać literaturę i w niej szukać duchowych inspiracji, uczyć się wrażliwości, obrazowania, a także odpowiedzi na fundamentalne problemy teologiczne? Czy bez obaw możemy sparafrazować słowa Ewangelisty Jana i powiedzieć, że Słowo stało się literaturą?
O tym będzie mowa w cyklu rozmów Dobrze się wierzy literaturą redaktora naczelnego miesięcznika „W drodze” Romana Bieleckiego OP z obecnym rektorem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, historykiem literatury i literaturoznawcą, profesorem Ryszardem Koziołkiem.
Kolejne odcinki cyklu pojawiać się będą w formie podcastu w każdą drugą środę miesiąca począwszy od 11 grudnia 2024 roku. Będzie można je też przeczytać na łamach miesięcznika „W drodze”, począwszy od stycznia 2025 roku.
Link do serii na Spotify: open.spotify.com/playlist/2mjVZ4qWSgJH9jn8ZlfSxQ?si=QWtF4PFfSuC4uBTodpjTwQ&nd=1&dlsi=805da628f64c42fb.
Odcinki
11 grudnia 2024 r.
W pierwszym odcinku cyklu wyjaśniamy skąd wziął się pomysł naszych rozmów, jaki będzie ich cel i czego można się po nich spodziewać. Rozmawiamy o tym, że literatura to wielki dopisek do Pisma Świętego i że ćwiczy nas ona w wyobrażaniu sobie rzeczy nieistniejących i w rozważaniu spraw związanych z przyszłością. Pan profesor zauważa, że rolą egzegezy świętych tekstów nie jest koniecznie przekonanie odbiorcy o tym, że coś jest arcydziełem i w związku z tym powinien się nim zachwycać, tylko odsłonięcie potencjału problemowego, jaki się w danym tekście kryje. Okazuje się również, że zdolność do tworzenia fikcji to ważna umiejętność w życiu, a stawienie odważnych pytań kwestionujących świętości nie musi od razu świadczyć o braku wiary, a wręcz przeciwnie.
[link: open.spotify.com/episode/1ZvrsHvp37tFxesd0ql9vP]
8 stycznia 2025 r.
Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz?
W tym odcinku Roman Bielecki OP i profesor Ryszard Koziołek rozmawiają o powieści, która na stałe weszła do kanonu kultury popularnej.
Mowa o Frankensteinie autorstwa Mary Shelley. Książka napisana niemal dwieście lat temu przez ówczesną osiemnastolatkę, zdobyła niebywały rozgłos i popularność. Opowieść o naukowcu, który zafascynowany możliwościami nauki chce odkryć tajemnicę istnienia inspirowała filmowców. W swoich wizjach skupiali się przede wszystkim na przerażającym monstrum, które wyszło spod ręki głównego bohatera. Dość przypomnieć pamiętne kreacje Borisa Karloffa ze zdrutowanym czołem i kwadratową czaszką czy znakomitego Roberta de Niro w filmie Kennetha Branagha.
Powieść to pretekst do rozmowy o Bogu stworzycielu, motywach stworzenia i Boskiej odpowiedzialności za stworzenie. To także okazja do stawiania pytań o to, czy za precyzyjną konstrukcją wszechświata stoi inteligentny projekt, czy może mamy do czynienia z genialnie samoregulującym się mechanizmem, który wypracował swoje prawa na drodze ewolucji? Jest to także rozmowa o przewidywaniu konsekwencji badań naukowych na czele z klonowaniem oraz o możliwościach i zagrożeniach sztucznej inteligencji.
[link: open.spotify.com/episode/53CP1yb2YIIwDGGd3jTfEn]
Rozmowa O śnie, co rozpłynął się w próżni. Frankenstein Mary Shelley w styczniowym miesięczniku do przeczytania tutaj: wdrodze.pl/article/o-snie-co-rozplynal-sie-w-prozni.
12 lutego 2025 r.
Powrót do Edenu
Co by było gdyby Adam i Ewa nie zgrzeszyli, gdyby Bóg stworzył człowieka, pozbawiając go wolnej woli i pozwalając mu wybierać wyłącznie dobro? Czy dzięki temu bylibyśmy lepszymi ludźmi? A może wręcz przeciwnie, stalibyśmy się bezmyślnymi istotami? Czy historia z biblijnego raju mogłaby się potoczyć inaczej? Takie pytania stawiał sobie siedemnastowieczny brytyjski poeta John Milton pisząc Raj utracony – jedno z najbardziej oryginalnych dzieł w historii literatury, traktujące o początkach istnienia świata. Wizjonerskie spojrzenie na czas prehistoryczny opowiada o buncie i upadku aniołów, życiu pierwszych rodziców, Bogu i Szatanie. Do dziś, mimo upływu czasu, jest dziełem inspirującym teologicznie. To, co znamy i co się zamyka w trzech pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju w poemacie zostało powiększone niemal stukrotnie tworząc dwanaście ksiąg fascynujących swoimi obrazami. W tle rozgrywa się wielka opowieść o miłości Adama i Ewy. I choć ostatecznie w wyniku nieposłuszeństwa muszą opuścić raj, jednocześnie odkrywają bliskość, której nie znają nawet aniołowie.
[link: open.spotify.com/episode/6LpE4y9Hswx3a7QkpX4bPJ]
Rozmowa Powrót do Edenu. Raj utracony Johna Miltona w lutowym miesięczniku do przeczytania tutaj: wdrodze.pl/article/powrot-do-edenu.
12 marca 2025 r.
Genialny wynalazek teologiczny
Filmowcy mówią o takich zdaniach one-liner ze względu na ich błyskotliwość i zwięzłość, niejednokrotnie przekraczającą popularność samego filmu. Kto z nas choć raz nie słyszał o tym, że „Życie jest jak pudełko czekoladek”, „Niech moc będzie z tobą!” i „Pomyślę o tym jutro”?
W teologii autorem wielu tego typu myśli jest z pewnością Święty Augustyn – osoba, wobec której wszelkie słowa o byciu największym i niepowtarzalnym wydają się jak najbardziej na miejscu. „Niespokojne jest serce człowieka, dopóki nie spocznie w Bogu”, „Stworzyłeś nas, Boże, bez nas, ale zbawić nas bez nas nie możesz” – to tylko dwa z tysięcy takich.
Był wybitnym teologiem, intelektualistą pełnym polemicznej pasji, znakomitym duszpasterzem, który odcisnął głęboki ślad na życiu kulturalnym Zachodu i całego świata. Oprócz wielu dzieł natury filozoficznej i teologicznej zostawił po sobie utwór o niezwykłych walorach literackich czyli Wyznania. Jest to książka, która do dziś uważana jest za wzór opisu ludzkich zmagań, poszukiwań i nawrócenia. To swoisty dziennik duszy i biografia serca autora, napisana dziesięć lat po jego spektakularnej konwersji, będąca próbą zdania sprawy ze swoich wyborów i dotychczasowej drogi.
Z wielości spraw, jakie poruszają Wyznania rozmówcy wyławiają tę, którą można byłoby nazwać „genialnym wynalazkiem teologii”. O czym mowa i jakie ma on konsekwencje?
[link: open.spotify.com/episode/4L3l19A32G71zM7DekiW51]
Rozmowa Kto mnie tak zaprojektował. Wyznania Świętego Augustyna w marcowym miesięczniku do przeczytania tutaj: wdrodze.pl/article/kto-mnie-tak-zaprojektowal.
9 kwietnia 2025 r.
Rękopisy nie płoną
to chyba najsłynniejsze zdanie tej powieści, która rozgrywa się w dwóch planach czasowych. Pierwszym realnym, umiejscowionym w Moskwie lat trzydziestych ubiegłego wieku, do której przybywa Szatan ze swoją świtą, siejąc ferment i zamęt, i drugim historycznym opisującym ostatnie godziny życia Jeszui Ha-Nocri – tajemniczego proroka, przypominającego Jezusa, dla którego żydowscy kapłani domagają się wyroku śmierci za bluźnierstwa i podburzanie ludu. W tle skorumpowany świat rosyjskich literatów i ikoniczny czarny kot Behemot.
W tym odcinku profesor Ryszard Koziołek i Roman Bielecki OP rzucają wyzwanie jednej z najsłynniejszych powieści wszechczasów jaką jest Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa. W jej kontekście stawiają pytania o to, jak rozumieć Bożą sprawiedliwości i miłosierdzie, czym są apokryfy i jaka jest ich rola w kształtowaniu wiary. A przede wszystkim pytają o miłość, rozumianą jako bezgraniczne poświęcenie się dla kogoś innego.
[link: open.spotify.com/episode/4v9L8QTS2Rs0A2rEyhHF4y]
Rozmowa Kupić sobie powtórkę życia. Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa w kwietniowym miesięczniku do przeczytania tutaj: wdrodze.pl/article/kupic-sobie-powtorke-zycia.
![[LIVE] Jak w codziennym życiu ZAUFAĆ MIŁOŚCI?](https://wdrodze.pl/wp-content/uploads/2025/01/Teresa-z-Lisieux.jpg)
Oceń