Pierwszy List do Koryntian
„Cały plan pracy Instytutu Tertio Millennio wydaje się naglącą potrzebą obecnych czasów”. To fragment listu, którym Jan Paweł II odpowiedział w listopadzie 1995 roku na informację o powstaniu Instytutu. Oryginał listu wisi w Instytucie, stanowiąc dla zaangażowanych w jego działalność wielkie zobowiązanie.
Bliskość Jana Pawła II
Instytut ma ponaddziesięcioletnią historię. Najważniejszą jego cechą jest próba wsłuchania się w nauczanie Jana Pawła II. Inspiracją do jego powstania stały się słowa Papieża z wydanego w 1994 roku Listu Apostolskiego Tertio Millennio Adveniente: „Powtarza się dziś w świecie sytuacja z ateńskiego Areopagu, na którym przemawiał św. Paweł. Tych areopagów jest dziś wiele i są bardzo różne. Są to wielkie tereny współczesnej cywilizacji i kultury, polityki i ekonomii. Im bardziej Zachód odrywa się od swych chrześcijańskich korzeni, tym bardziej staje się terenem misyjnym, w znaczeniu wielorakich areopagów” (TMA 57). Instytut miał stać się jednym z areopagów, pomagając rozwiązywać problemy Kościoła i świata XXI wieku.
Oprócz papieskich dokumentów ideową bliskość Ojca Świętego wzmacniały osobiste kontakty założyciela oraz prezesa Instytutu w jednej osobie, ojca Macieja Zięby, zwłaszcza korespondencja z Papieżem. Do wzmocnienia więzi z Ojcem Świętym przyczyniały się też coroczne pielgrzymki osób działających w Instytucie do Watykanu i Castel Gandolfo.
Ojciec Maciej stał się łącznikiem pomiędzy Janem Pawłem II a osobami zaangażowanymi w prace Instytutu. Po śmierci Papieża jego pomoc w zrozumieniu niezwykłego pontyfikatu stała się jeszcze istotniejsza.
Przekraczanie podziałów
Przekraczanie podziałów stanowi ważny rys działań Instytutu. Chodzi przede wszystkim o dialog w sytuacjach różnic przekonań i doświadczeń. Instytut organizuje Kolokwia, jednodniowe dyskusje ludzi Kościoła, przedstawicieli nauki, polityki, kultury, samorządów i dziennikarzy. Dwa razy do roku, od dwunastu lat (do tej pory odbyły się 23 spotkania) Kolokwia zbliżają osoby, które na co dzień nie mają możliwości poznawania i konfrontowania poglądów. Ich uczestnikami byli m.in. Paweł Adamowicz, Jan Krzysztof Bielecki, Rafał Dutkiewicz, ks. Stanisław kard. Dziwisz, Hanna Gronkiewicz-Waltz, Marek Jurek, Czesław Miłosz, bp Kazimierz Nycz, Krzysztof Preisner, Jan Rokita, Władysław Stróżewski, prof. Adam Strzembosz, Hanna Suchocka, Jerzy Turowicz, Kazimierz Ujazdowski, Krzysztof Zanussi, abp Damian Zimoń, abp Józef Życiński.
Instytut stara się też przekraczać podział świeccy–duchowni. W projektach obok osób świeckich biorą udział przedstawiciele hierarchii kościelnej, w przedsięwzięciach kierowanych do studentów uczestniczą także alumni seminariów duchownych. Istotnym wymiarem budowania jedności jest także międzypokoleniowy charakter inicjatyw. Spotkania osób zasłużonych dla Polski z ludźmi młodymi pozwalają dostrzec, że patriotyzm czy dobro wspólne są ponadpokoleniowe.
Fides i ratio
Trzecią cechą działalności Instytutu jest promowanie wizji świata, w której rozum i wiara nie są w sprzeczności, ale się uzupełniają. Czerpiąc z encyklik Fides et ratio i Veritatis splendor oraz osobistego doświadczenia Jana Pawła II, Instytut stara się nawiązać do tradycji polskiej inteligencji, która często łączyła religijność z otwartością na świat i gruntownym wykształceniem, a także poczuciem społecznej misji.
Działania społeczne
Codzienna praca Instytutu skupia się na kilku inicjatywach. Od 1993 roku Instytut prowadzi Szkoły Letnie Tertio Millennio on the Free Society. To trzytygodniowe seminaria w języku angielskim dla studentów i młodych naukowców z Europy Środkowo–Wschodniej oraz Stanów Zjednoczonych, poświęcone analizie współczesnej demokracji, etycznym wyzwaniom kapitalizmu oraz budowaniu obywatelskiego społeczeństwa. Stali wykładowcy Szkół Letnich to Richard Neuhaus, Michael Novak, George Weigel i ojciec Maciej Zięba, gościnnie wykłady prowadzili Russel Hittinger, Jarosław Kupczak OP czy Ryszard Legutko. Uczestnicy Szkół Letnich (odbyło się szesnaście edycji) prócz zajęć teoretycznych mają czas na poznawanie historii Polski oraz wymianę doświadczeń.
Polskim odpowiednikiem Szkół Letnich są Szkoły Zimowe, wyjazdowe seminaria dla maturzystów, studentów, kleryków i doktorantów. Uczestniczy w nich około siedemdziesięciu osób. Szkoła Zimowa proponuje wykłady o tematyce społecznej oraz warsztaty, dotyczące tekstów Jana Pawła II. Wśród wykładowców znaleźć można Władysława Bartoszewskiego, Rafała Dutkiewicza, Jarosława Gowina, Romana Kluskę, Jana Kułakowskiego, Ryszarda Legutkę, Krzysztofa Zanussiego. Do tej pory odbyły się dwadzieścia cztery Szkoły Zimowe. W czerwcu tego roku uruchomiona zostanie analogiczna Szkoła Wiosenna, kierowana do maturzystów.
Trzecim projektem Instytutu są Debaty Millennijne, zainicjowane w październiku 2000 roku comiesięczne spotkania o aktualnych problemach życia społecznego. Odbywają się one równolegle w Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie, Toruniu, Warszawie i Wrocławiu.
Od 2002 roku raz w roku odbywają się ogólnopolskie zjazdy absolwentów Zimowych i Letnich Szkół oraz uczestników Debat. Potocznie nazywane Tertionami, są połączeniem dyskusji intelektualnych, modlitwy oraz odpoczynku. Pomiędzy absolwentami różnych lat nawiązują się więzi, stanowiące kapitał wspólnych działań i prywatnych kontaktów.
Instytut powołał także do życia Medialne Archiwum Jana Pawła II. Celem zainicjowanego w 2005 projektu jest zebranie w formie wywiadów filmowych świadectw osób blisko związanych z Karolem Wojtyłą. Na stronie internetowej www.archiwumjp2.pl można obejrzeć fragmenty zrealizowanych blisko trzydziestu wywiadów.
Od 2005 roku dziełem Instytutu jest Konkurs Papież o Młodych, Młodzi o Papieżu. To sprawdzian wiedzy o życiu i nauczaniu Jana Pawła II, kierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Uczestnicy konkursu przechodzą test z wiedzy o biografii Jana Pawła II, piszą esej o nauczaniu papieskim oraz ustnie go bronią. Główna nagroda to wycieczka do Rzymu dla dwóch osób.
Instytut przez pięć lat wydawał „Azymut”, miesięczny dodatek religijno–społeczny do „Gościa Niedzielnego”, na łamach którego pierwszy raz w Polsce publikowane były przedruki z wpływowego amerykańskiego miesięcznika „First Things”. W ramach działalności wydawniczej najpoważniejsza publikacja to Program społeczny. Wybór tekstów Magisterium Kościoła, opublikowany w sześciu językach.
Prócz działań podjętych przez pracowników i wolontariuszy, skupionych wokół krakowskiej centrali Instytutu, pojawiają się inne inicjatywy, prowadzone przez członków tego środowiska. W Gdańsku powstała Akademia Solidarności – kilkudniowe seminaria, poświęcone dziedzictwu Sierpnia ’80. W Warszawie wydawany jest „Biuletyn ITM”, internetowy kwartalnik, pomyślany jako forum dla uczestników Debat Millennijnych. Szczeciński Tydzień Społeczny, wrocławskie Studenckie Forum Dyskusyjne to kilkudniowe konferencje, dedykowane problemom społeczno–politycznym. W maju odbędzie się wyjazdowa konferencja dla studentów Wielkopolski. Informacje o inicjatywach Instytutu znajdują się na stronie internetowej www.tertio.pl.
Otwarta kwestia przyszłości
Trudno wskazać jeden kierunek, w którym obecnie zmierza Instytut Tertio Millennio. Ta instytucja zgromadziła wokół siebie środowisko młodych ludzi w całej Polsce, aktywnie uczestniczących w życiu swoich parafii, miast, uniwersytetów i duszpasterstw. Jak długo w swoim zaangażowaniu środowisko to będzie czynić Polskę „bardziej janopawłową” – tak podstawowy cel pracy definiuje ojciec Maciej Zięba – działalność Instytutu będzie przynosiła pożytek nam wszystkim.
Oceń