Czy Bóg urodził się w grudniu
fot. michal kubalczyk / UNSPLASH.COM

Biblia zapowiadała przyjście Boga na świat jako przyjście światłości. Chrześcijanie uznali, że momentem najdogodniejszym do świętowania zwycięstwa światła nad ciemnością będzie przesilenie zimowe: czas, kiedy dzień zaczyna przeważać nad nocą.

Maciej Müller: Po co chrześcijanom święta, skoro mają Eucharystię?

ks. prof. Józef Naumowicz: Wzorem dla nas jest Jezus, a On obchodził święta. W szabat chodził do synagogi, wielokrotnie pielgrzymował do Jerozolimy na święto Paschy. Wiemy też, że uczestniczył w obchodach Święta Namiotów i Chanuki (Święta Świateł).

Święta wczesnego chrześcijaństwa są kontynuacją starotestamentalnych. Apostołowie zrozumieli, że świętom żydowskim trzeba nadać nowy wymiar, bo wszystko się wypełniło w Chrystusie. Nie chcieli przejmować całego kalendarza liturgicznego, ale wybrali obchody, które po ofierze i zmartwychwstaniu Chrystusa nabierały nowego znaczenia. Żydzi święcili szabat, więc chrześcijanie też ustanowili dzień święty, jednak obchodzili go nie jako pamiątkę stworzenia, tylko odnowienia stworzenia. Wybrali pierwszy dzień po szabacie, ponieważ to wtedy Jezus zmartwychwstał i ukazał się uczniom. Tą drogą, w sposób naturalny, zrodziło się świętowanie niedzieli.

Podobnie powstały święta Wielkanocy. Jezus został ukrzyżowany w okresie Paschy, najważniejszego święta żydowskiego. Aby świętować Jego śmierć i zmartwychwstanie, pierwsi chrześcijanie wykorzystali teologię Paschy.

Czy chrześcijański sposób świętowania różnił się istotnie od żydowskiego?

Święta żydowskie miały charakter wspomnienia o ważnych wydarzeniach. Święta chrześcijańskie są czymś więcej niż obchodzeniem rocznicy. Boże Narodzenie to nie urodziny Pana Jezusa, tylko świętowanie tego, że Jezus narodził się dzisiaj. Nie chodzi o przypominanie ważnych wydarzeń historycznych, tylko o uobecnianie ważnych tajemnic wiary. Podobnie jak Eucharystia uobecnia tajemnicę przejścia ze śmierci do życia, tak święta są dniami, w których zostaje uobecniona tajemnica wcielenia, objawienia czy zstąpienia na Kościół Ducha Świętego. Każde święto ma w sobie „dzisiaj”. Chrystus dzisiaj się rodzi, umiera, zmartwychwstaje, wysyła swojego Ducha.

A czy w samym sposobie obchodzenia świąt pierwsi chrześcijanie sięgali po obyczaje judaizmu?

Przede wszystkim sięgali po teksty Starego Testamentu. Co ciekawe, najstarsze homilie paschalne nie rozważają opisu męki Jezusa, ale skupiają się na wyjściu z Egiptu, ofierze z baranka czy na proroctwach Izajasza o umęczonym Słudze Jahwe. Pewne elementy obyczajowości żydowskiej zachowały się u chrześcijan do dziś: przede wszystkim przaśny chleb i kielich wina używane podczas każdej mszy świętej. Oczywiście elementy wzięte z tradycji żydowskiej zyskują nowe znaczenie. Nie zabija się już w ofierze baranka, bo teraz barankiem jest Jezus Chrystus.

Od kiedy chrześcijanie obchodzili Wielkanoc?

Nie ma co do tego pewności. Pierwsze pisane źródła chrześcijańskie pochodzą dopiero z drugiej połowy II wieku. Nie jest jasne, co się działo po czasach apostolskich. Wiemy jednak, że około 156 roku toczył się spór o datę Wielkanocy. Chodziło o to, czy obchodzić ją dokładnie w pierwszą wiosenną pełnię Księżyca, czy w niedzielę przypadającą po tym dniu. Skoro już wtedy doszło do tak istotnego sporu – który zresztą o mało nie doprowadził do pierwszego rozbicia Kościoła i spowodował zwołanie wielu synodów – można domniemywać, że Wielkanoc miała wysoką rangę i musiała być obchodzona od samego początku istnienia Ko

Zostało Ci jeszcze 85% artykułu

Wykup dostęp do archiwum

  • Dostęp do ponad 7000 artykułów
  • Dostęp do wszystkich miesięczników starszych niż 6 miesięcy
  • Nielimitowane czytanie na stronie www bez pobierania żadnych plików!
Wyczyść

Zaloguj się

Czy Bóg urodził się w grudniu
ks. prof. Józef Naumowicz

urodzony 25 lutego 1956 r. – polski duchowny katolicki, birytualista, dzajragujn wardapet, profesor nauk humanistycznych, historyk literatury wczesnochrześcijańskiej, patrolog, bizantynolog, teolog, filolog klasyczny, tłumacz i wydawca pism ojców Kościoła, zajmuje się myślą...

Czy Bóg urodził się w grudniu
Maciej Müller

urodzony w 1982 r. – studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim i dziennikarstwo w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera. W „Tygodniku Powszechnym” odpowiedzialny za dział „Wiara”. Współpracuje r...

Produkt dodany do koszyka

Zobacz koszyk Kontynuuj zakupy

Polecane przez W drodze